شيطان گفت (ولى اين سخن كاملًا بى پايه بود) كه نه با آن، نسب ثابت مى‌شود و نه استحقاق ميراث را همراه دارد و كسى كه به چنين سخن واهى و بى‌اساس تمسك جويد همچون بيگانه‌اى است كه در جمع مردم وارد شود و بخواهد از آبشخورگاه آنها آب بنوشد كه همه او را كنار مى‌زنند و همانند ظرفى است كه در كنار مركب مى‌آويزند كه به هنگام راه رفتن پيوسته تكان مى‌خورد و به اين طرف و آن طرف مى‌رود.

هنگامى كه زياد اين نامه را مطالعه كرد گفت: به پروردگار كعبه سوگند كه امام عليه السلام با اين نامه‌اش آنچه را من در دل داشتم (كه من از نطفه ابوسفيان نيستم) گواهى داد. و اين مطلب همچنان در دل او بود (تا زمانى كه معاويه بعد از شهادت اميرمؤمنان عليه السلام بى‌اندازه زياد را وسوسه كرد تا سخن او در وى مؤثّر افتاد و) او را به خود ملحق ساخت.

مرحوم سيّد رضى به تفسير چند لغت از لغات پيچيده ذيل اين نامه پرداخته مى‌گويد: «واغل» (از ريشه وَغْل بر وزن فصل) به معناى كسى است كه براى نوشيدن آب از آبشخور ديگران، هجوم مى‌آورد در حالى كه از آنان نيست و پيوسته آنها وى را عقب مى‌رانند و منع مى‌كنند؛ و

«النَّوْطُ الْمُذَبْذَبِ»

ظرف يا قدح يا مانند آن است كه در كنار مركب مى‌آويزند و دائماً از اين طرف و آن طرف مى‌افتد و هرگاه مركب پشتش را حركت دهد يا براى راه رفتن عجله كند، مى‌لرزد. (اشاره به اينكه اين‌گونه الحاق نسب‌هاى مشكوك هرگز پايدار نيست و پيوسته متزلزل است).

شرح و تفسير مراقب باش عقل تو را نفريبند!

مطابق آنچه در كتاب‌ تمام نهج‌البلاغه‌ آمده، امام عليه السلام در آغاز اين نامه زياد بن‌