مى‌زند و فرياد مى‌كشد و او را بر مسير صحيح فرا مى‌خواند، ابن عباس را زير رگبار سرزنش‌هاى خود گرفته است.

در بخش اوّلِ اين نامه، احسان خود را به او يادآور مى‌شود كه وى را به عنوان يكى از خواص خود به يكى از مهم‌ترين مقام‌ها؛ يعنى فرماندارى بصره منصوب كرده است.

در بخش دوم به بدى‌هاى او نسبت به خود اشاره مى‌كند و وى را به سبب عدم رعايت موازين عدالت در امر بيت‌المال نكوهش مى‌كند و به تقواى الهى و باز گرداندن اموال مسلمين فرمان مى‌دهد.

در بخش سوم سوگند مى‌خورد كه اگر فرزندانش حسن و حسين عليهما السلام با تمام قرب و منزلتى كه نزد او دارند مرتكب چنين كارى شوند ملاحظه آنها را نيز نمى‌كند.

در چهارمين و آخرين بخش به او هشدار مى‌دهد كه زندگى دنيا فانى و ناپايدار است و به زودى از اين جهان چشم مى‌پوشد و در پيشگاه عدل الهى حاضر مى‌شود و بايد در برابر اعمال خود پاسخ‌گو باشد و از بسيارى از اعمال خود پشيمان مى‌گردد؛ اما پشيمانى‌اش سودى ندارد.

در اينكه مخاطب اين نامه واقعا عبد اللَّه بن عباس از ياران معروف امام على عليه السلام و يا برادرش عبيداللَّه يا شخص ديگرى است اختلاف زيادى در ميان مورخان و شارحان نهج‌البلاغه و علماى رجال ديده مى‌شود كه ما در پايان اين نامه به آن اشاره خواهيم كرد و آنچه را نزديك‌تر به نظر مى‌رسد بيان مى‌كنيم.