وظيفه‌شناس قرار داده و ما تو را آزموده‌ايم و كاملًا امين و خيرخواه امت يافته‌ايم كه حق آنها را از بيت‌المال ادا مى‌كنى و از دنياى آنها چشم مى‌پوشى. تو هرگز چيزى از اموال امت را مصرف نمى‌كنى و هيچ‌گاه رشوه‌اى را نپذيرفته‌اى؛ ولى عمو زاده‌ات بدون اطلاع تو در اموال بيت‌المال تصرّف و آن را حيف و ميل مى‌كند و من صحيح ندانستم كه اين امر را از تو كتمان كنم (و اين نامه را به خاطر آن به تو نوشتم).

امام عليه السلام در نامه‌اى در پاسخ به ابوالاسود از خيرخواهى او تشكر كرد و سپس نامه مورد بحث را به ابن عباس نوشت. [1] و در ضمن آن او را سرزنش كرد ولى نه به‌طور قطع، بلكه به اين عبارت كه اگر خبرى كه به من رسيده صحيح باشد تو از فرمان من سرپيچى كرده‌اى و حق امانت را ادا ننموده‌اى، همچنين دستور مى‌دهد فوراً حساب بيت‌المال را ارسال كند و در پايان نامه نيز به او هشدار مى‌دهد كه مراقب باشد كه حساب‌رسى خداوند از حساب‌رسى خلق برتر است.

ولى بعضى از شارحان نهج‌البلاغه در اينكه نامه خطاب به ابن عباس باشد ترديد كرده و مقام او را به شهادت تاريخ از اين والاتر شمرده‌اند كه مرتكب چنين اعمالى شده باشد.

قابل توجّه اينكه بلاذرى بعد از ذكر نامه ابوالاسود و نامه امام به ابن عباس مى‌نويسد: ابن عباس نامه‌اى خدمت امام نوشت و در آن تصريح كرد كه خبر مزبور نادرست است (و آنها كه چنين خبرى داده‌اند يا اشتباه كرده‌اند و يا غرضى داشته‌اند).

متن نامه ابن عباس چنين بود:

«أمّا بَعْدُ فَإنّ الّذي بَلَغَكَ عَنّي باطِلٌ وَأنَا لِما تَحْتَ يَدَيّ أحْوطُ وَأضْبَطُ فَلا تُصَدِّقْ عَلَيّ الأظِنّاءَ رَحِمَكَ اللَّهُ وَالسّلامُ».

توضيحات بيشترى در اين زمينه در ذيل نامه آينده خواهد آمد.

[1]. انساب الاشراف بلاذرى، ص 169 و جواهرالمطالب ابن دمشقى، ج 2، ص 79.