همان طور كه مى‌فرمايد: «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ» [1] و از سوى ديگر انجام وظيفه عبوديّت و بندگى است و آن همان تسليم در برابر عزّت پروردگار است و از سوى سوّم موجب جلب عنايات و الطاف و امدادهاى حق، براى حفظ از گناهان است.

بعد از حمد به سراغ استعانت از پروردگار مى‌رود و دليل آن را نيز بيان مى‌فرمايد، مى‌گويد: «از او يارى مى‌جويم چرا كه نيازمند به كمك و كفايت او هستم» (و استعينه فاقة الى كفايته).

آرى هنگامى كه بنده آگاه خود را سر تا پا نيازمند به آن ذات بى‌نياز و صاحب كمال مطلق مى‌بيند، دست استعانت به دامان لطفش مى‌زند و در همه چيز و در همه حال از او يارى مى‌طلبد.

سپس به دليل ديگرى براى اين يارى جستن اشاره كرده، مى‌افزايد: «چرا كه آن كس را كه او هدايت فرمايد هرگز گمراه نمى‌شود و آن كس را كه خدا او را دشمن دارد هرگز نجات و رهايى نمى‌يابد و هر كس را كفايت كند هرگز نيازمند نخواهد شد» (انّه لا يضلّ من هداه و لا يئل‌ [2] من عاداه و لا يفتقر من كفاه).

آرى قدرتش آن چنان است كه هيچ كس را ياراى مقابله با آن نيست و علمش چنان است كه هيچ خطايى در آن راه ندارد.

اين احتمال نيز وجود دارد كه اين جمله‌هاى سه گانه دليل ديگرى براى حمد و هم دليل براى استعانت باشد.

در پايان اين كلام باز به دليل و نكته ديگرى براى حمد پروردگار اشاره مى‌فرمايد، مى‌گويد: «چرا كه ستايش او در ترازوى سنجش، از همه چيز سنگين‌تر و براى ذخيره كردن از هر گنجى برتر است» (فانّه ارجح ما وزن و افضل ما خزن).

[1] سوره ابراهيم، آيه 7.

[2] «يئل» از ماده «وأل» بر وزن (وعد) در اصل به معناى نجات يافتن و پناه گرفتن و بازگشتن است.