به اين ترتيب انسان از نظر جسم كاملا ساخته و آماده شد: «اين حال، تا وقت معيّن و سرانجامى معلوم ادامه داشت» (لوقت معدود و اجل معلوم). [1] در بعضى از روايات از «امام باقر» (ع) نقل شده است كه اين حال، چهل سال ادامه يافت. جسد آدم (ع) در گوشه‌اى افتاده بود و فرشتگان از كنار آن مى‌گذشتند و مى‌گفتند براى چه منظورى آفريده شده‌اى؟ [2] شايد اين فاصله زمانى- همان گونه كه بعضى از محقّقان گفته‌اند- به خاطر آزمون ملائكه و يا به خاطر تعليم مردم نسبت به ترك عجله در كارها و تأنّى در امور بوده است.

در اين جا مرحله دوّم، يعنى مرحله نفخ روح فرا رسيد، لذا مى‌فرمايد:

«سپس از روح خود در او دميد و به صورت انسانى در آمد، داراى نيروهاى عقلانى كه آنها را در جهات مختلف به حركت وا مى‌دارد (و از هر يك از آنها براى سامان دادن به بخشى از كارهاى خود بهره مى‌گيرد و حتى به اعضاى خود فرمان مى‌دهد)» (ثمّ نفخ فيها من روحه فمثلت‌ [3] انسانا ذا اذهان يجيلها [4]).

تعبير به‌ (ذا اذهان يجيلها) اشاره به نيروهاى مختلف عقلانى و ذهنى است كه‌

[1] لام در «لوقت معدود» به معناى (الى) است و بعضى احتمال داده‌اند كه لام علّت باشد.

برخى احتمال داده‌اند كه منظور از عبارت فوق، اين باشد كه اين وضع تا دامنه قيامت ادامه مى‌يابد و سپس پيوندهاى بدن بكلّى گسسته مى‌شود امّا اين احتمال بسيار بعيد به نظر مى‌رسد زيرا از مراحل مختلف آفرينش انسان است و هنوز مسأله نفخ روح مطرح نشده است.

[2] «فبقى اربعين سنة ملقى تمرّ به الملائكة فتقول لامر ما خلقت؟» (منهاج البراعة، جلد 2، صفحه 44).

[3] «مثلت» از مادّه «مثول» (بر وزن حصول) به معناى برخاستن و ايستادن است.

[4] «يجيل» از مادّه «إجالة» (مصدر باب إفعال از ريشه «جول» و «جولان») به معناى گردانيدن و جولان دادن است.