سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ).

اين اشاره به سردمداران كفر و مشركان مكه است.

(آيه 2)- اين آيه توصيفى است از وضع مؤمنان كه در نقطه مقابل آن كفار قرار دارند، مى‌فرمايد: «و كسانى كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، و به آنچه بر محمد نازل شده- كه حق است و از سوى پروردگار است- نيز ايمان آوردند خداوند گناهانشان را مى‌بخشد و كارشان را (در دنيا و آخرت) اصلاح مى‌كند» (وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى‌ مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ).

(آيه 3)- در اين آيه نكته اصلى اين پيروزى و آن شكست را در يك مقايسه فشرده و گويا بيان كرده، مى‌فرمايد: «اين به خاطر آن است كه كافران از باطل پيروى كردند، و مؤمنان از حقى كه از سوى پروردگارشان بود پيروى كردند» (ذلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْباطِلَ وَ أَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ).

«حق» يعنى؛ واقعيتهاى عينى كه از همه بالاتر ذات پاك پروردگار است، و به دنبال آن حقائق مربوط به زندگى انسان، و قوانينى كه حاكم بر رابطه او با خدا، و رابطه آنها با يكديگر است.

«باطل» يعنى؛ پندارها، خيالها، نيرنگها، افسانه‌هاى خرافى، كارهاى بيهوده و بى‌هدف، و هر گونه انحراف از قوانين حاكم بر عالم هستى.

آرى! مؤمنان پيروى از حق مى‌كنند، به همان معنى كه گفته شد و كفار از باطل، و همين دليل بر پيروزى آنها و شكست اينهاست.

و در پايان آيه مى‌افزايد: «اين گونه خداوند براى مردم مثلهاى زندگيشان را بيان مى‌كند» (كَذلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثالَهُمْ).

يعنى؛ همين گونه كه خطوط زندگى مؤمنان و كفار، و اعتقادات و برنامه‌هاى عملى و نتائج كار آنها را در اين آيات بيان فرموده، سرنوشت حيات و عاقبت كار آنها را مشخص مى‌سازد.

(آيه 4)- در ميدان نبرد قاطعيت لازم است: همان گونه كه قبلا گفتيم آيات‌