در روايتى مى‌خوانيم كه پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله فرمود: «نشانه شرح صدر توجه به سراى جاويد، و جدا شدن از سراى غرور، و آماده گشتن براى استقبال از مرگ پيش از نزول آن است».

(آيه 23-

شأن نزول:

نقل كرده‌اند كه: روزى جمعى از صحابه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله كه ملالت خاطرى پيدا كرده بودند عرض كردند: اى رسول خدا! چه مى‌شد حديثى براى ما بيان مى‌كردى تا زنگار ملالت از دلهاى ما بزدايد؟

در اينجا آيه نازل شد و قرآن را به عنوان‌ «أَحْسَنَ الْحَدِيثِ» معرفى كرد.

تفسير:

در آيات گذشته سخن از بندگانى در ميان بود كه مطالب را مى‌شنوند و بهترين آنها را برمى‌گزينند، در اينجا به همين مناسبت سخن از قرآن به ميان مى‌آيد تا ضمن تكميل بحثهاى گذشته حلقه‌هاى توحيد و معاد را با ذكر دلائل «نبوت» تكامل بخشد.

نخست مى‌گويد: «خداوند بهترين سخن را نازل كرده است» (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ).

سپس به شرح مزاياى قرآن پرداخته و ضمن بيان سه توصيف امتيازات بزرگ اين كتاب آسمانى را شرح داده، مى‌فرمايد: «كتابى است كه آياتش (در لطف و زيبائى و عمق و محتوا) همانند يكديگر است» (كِتاباً مُتَشابِهاً).

منظور از «متشابه» در اينجا كلامى است كه قسمتهاى مختلف آن با يكديگر همرنگ و هماهنگ مى‌باشد، هيچ گونه تضاد و اختلافى در ميان آن نيست، خوب و بد ندارد.

اين درست بر خلاف كلمات انسانهاست كه هر قدر در آن دقت شود هنگامى كه گسترده و وسيع گردد خواه ناخواه اختلافات و تناقضها و تضادهائى در آن پيدا مى‌شود، بررسى آثار نويسندگان معروف و بزرگ اعم از نثر و نظم نيز گواه زنده اين مطلب است.

سپس مى‌افزايد: ويژگى ديگر اين كتاب اين است كه: «آياتى مكرر دارد» با تكرارى شوق‌انگيز (مَثانِيَ).