جواب: احتياط آن است كه اگر توانايى دارد مبالغ مزبور را به عنوان ردّ مظالم به فقير دهد، و اگر خودش نيازمند است از طرف ما قبول كند و به خودش ببخشد.

سؤال 756- قبول داريم كه «كل شى‌ء مع أصله بحكم جنس واحد، و ان اختلفا فى الاسم» نتيجتاً شير با روغن گاو از مصاديق كبراى فوق الذكر مى‌باشد و نمى‌شود يك كيلو كره گاو كه مثلًا دو هزار تومان ارزش دارد بدهيم و چند كيلو شير گاو كه قيمت آن مثلًا چند صد تومان مى‌شود بگيريم و تا آن اندازه كه به ما ياد داده‌اند اين مسائل جنبه تعبّد صرف دارد، نظر حضرتعالى در اين مورد چيست؟

جواب: اضافه وزن در جنس واحد جايز نيست و احتياط در اشيايى كه به يك ريشه برمى گردند، مانند روغن و پنير و شير، اين است كه با تفاوت وزن معامله نشود، بنابراين مى‌توانند كره را مثلًا جداگانه بخرند و شير را جداگانه بفروشند.

سؤال 757- آيا شخصيّت حقيقى و حقوقى در ربا تفاوت ايجاد مى‌كند؟

جواب: احتياط واجب اين است كه فرقى ميان اين دو گذارده نشود.

سؤال 758- آيا مى‌توان دولت را در حكم پدر حساب كرد و در نتيجه ربا بين دولت و مردم جايز باشد؟

جواب: اين تعبير، يك تعبير شاعرانه است و از نظر حكم شرع اثرى ندارد.

سؤال 759- در مسأله 1774 رساله توضيح المسائل فرموده‌ايد: «پدر و فرزند مى‌توانند به يكديگر ربا بدهند» آيا منظور از فرزند، تنها پسر است، يا دختر هم مى‌تواند از پدر ربا بگيرد؟ و از سوى ديگر آيا مادر هم مى‌تواند از پسر و يا دختر و يا هر دو، ربا بگيرد، يا اين حكم مخصوص پدر است؟

جواب: فرقى ميان پسر و دختر نيست؛ ولى اين حكم شامل مادر نمى‌شود.

13- خريدوفروش حيوانات حرام گوشت‌

سؤال 760- آيا فروش ماهيان و يا هر حيوان حرام گوشت (غير از نجس العين)، جهت خوردن و يا منافع ديگر، به افرادى كه اعتقاد به حلال و حرام نداشته و اصلًا