تدريس مى‌كند، و دو روز بقيّه هفته را براى ادامه تحصيل به قم مى‌رود، با فرض اين كه نه قم وطنش است نه اهواز، حكمش چيست؟ آيا هر دو محل در حكم وطن اوست؟

جواب: اهواز در فرض بالا وطن اوست؛ ولى قم به حكم وطن او نيست.

ه-) در اين فروض حكم نماز همسر و فرزند اين استاد و دانشجو چيست؟ اگر آنها هم همراه پدر يا همسر در اين مسافرتها باشند، حكم كثيرالسّفر را دارند؟ اگر مسأله برعكس باشد، يعنى شوهرى به خاطر شغل خانمش مجبور به تردّد بين وطن و محلّ تحصيلش باشد، چه حكمى دارد؟

جواب: اگر برنامه رفت و آمد هر دو يكسان باشد، حكم آنها نيز يكسان است.

سؤال 288- آيا حضرتعالى بين كسى كه شغل او سفر است (مانند راننده) و كسى كه شغل او در سفر است (مانند كارمندان، سربازان، معلّم‌ها، كارگران، طلّاب و مانند آنها) تفاوتى قائل هستيد؟ و بطور كلّى حكم نماز و روزه افراد در سفر چيست؟

جواب: هيچ تفاوتى بين آنها نيست و نماز و روزه آنها كامل است.

وطن‌

سؤال 289- نماز و روزه طلبه‌اى كه در شهر ديگرى، غير از وطنش درس مى‌خواند، و نمى‌تواند قصد ده روز كند، و هر چهارشنبه به وطن خويش بازمى‌گردد، شكسته است يا تمام؟

جواب: اگر اين كار براى مدّت طولانى، مانند يك سال يا بيشتر ادامه يابد، محلّ تحصيل در حكم وطن اوست و نماز و روزه‌اش در هر دو محل تمام است.

سؤال 290- مأموران دولتى كه در خارج از وطن و مسافت شرعيّه اشتغال به كار دارند، آيا محلّ كار، وطن آنها محسوب مى‌شود؟ در صورتى كه نمى‌دانند چه مدّتى در آنجا مى‌مانند؟ نماز آنها در ابتداى مأموريّت چه حكمى دارد؟