بردبارى مخصوصى) به او فرمود: اين كار درست نيست كه هم شب بخوابى و هم روز، شب را بخواب و روز را براى ما بگذار. [1]

اين رفتار كه نهايت محبت و تواضع و بردبارى امام را مى‌رساند مى‌تواند سرمشقى براى افراد عصبانى باشد كه در اين‌گونه موارد از هر گونه خشونت چشم بپوشند و راه حلم را در پيش گيرند.

در اينجا چند نكته قابل توجه است:

1- حلم و بردبارى آثار بسيارى در زندگى انسان‌ها دارد، از جمله اين كه:

انسان را از خطرات غضب كه گاهى تا آخر عمر دامان انسان را رها نمى‌كند نجات و رهايى مى‌بخشد.

ديگر اين كه مايه عزت و آبرو است، چرا كه همه مردم حلم و بردبارى را در مقابل افراد نادان و لجوج دليل بر شخصيت و ظرفيت و عقل مى‌شمرند، لذا در بعضى از اخبار از على عليه السلام آمده است: «مَنْ حَلُمَ سادَ؛ آن كس كه حلم پيشه كند، بزرگ و سرور مى‌شود». [2]

اضافه بر اين حلم در برابر نادان سبب مى‌شود كه مردم به يارى حليم و بر ضد نادان قيام مى‌كند به همين دليل در حديثى مى‌خوانيم كه اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد: «انَّ اوَّلَ عِوَضٍ الْحَليمِ مِن خِصْلَتِهِ انَّ النَّاسَ كُلُّهُم اعْوانُهُ عَلى خَصْمِهِ؛ [3] نخستين نتيجه‌اى كه شخص بردبار و حليم از حلم خود مى‌گيرد اين است كه مردم به يارى او در مقابل دشمن جاهلش بر مى‌خيزند». [4]

به علاوه حلم سبب عزت و آبرو است در حالى كه خشم آميخته به جهل سبب آبروريزى است. در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله آمده است: «ما اعَزَّ اللَّهُ بِجَهْلٍ قَطُّ وَ لا اذَلَّ بِحِلْمٍ قَطُّ؛ خداوند هيچ كس را به خاطر جهلش عزيز نمى‌كند، همان گونه كه هيچ كس را به خاطر حلمش ذليل نخواهد كرد». [5]

[1]. اصول كافى، جلد 2، صفحه 112، حديث 3 و 7.

[2]. بحارالانوار، جلد 74، صفحه 208، حديث 1.

[3]. غررالحكم، جلد 2، ص 66.

[4]. شرح غرر الحكم، جلد 2، صفحه 66.

[5]. اصول كافى، جلد 2، صفحه 112.