بى‌اعتبارى و بى‌آبرويى در ميان دوستان و آشنايان و در كل جامعه مى‌شود و بزرگترين سرمايه‌هاى خويش يعنى اعتماد مردم را به كلى از دست مى‌دهد، هم در پيشگاه خالق رو سياه است و هم در برابر خلق خدا، و نمونه‌هاى عينى آن در زندگى روزمره و در تمام طول تاريخ در برابر چشمان ما قرار دارد. آرى هرگاه انسان در اين امور بينديشد به يقين توان ترك اين رذيله را پيدا خواهد كرد. همين مضمون در حديثى از على عليه السلام نقل شده كه فرمود: «وَالْخُلْفُ يُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَاللَّهِ وَ عِنْدَ النَّاسِ؛ پيمان شكنى موجب خشم خداوند و خشم مردم مى‌شود». [1]

به همين دليل در بسيارى از جوامع كه خبرى از دين و ايمان به خدا نيست سازمان‌ها و شركتهايى ديده مى‌شوند كه مى‌كوشند قراردادها و پيمانهاى خود را با دقت اجرا كنند و گاه حتى فراتر از آن مى‌روند چرا كه راه بدست آوردن اعتماد مراجعين و در نتيجه جلب توجه و درآمد بيشتر را در اين كار ديده‌اند و به راستى مطلب هم چنين است.

اقسام عهد و پيمان‌

عهد انواع و اقسامى دارد و از يك نظر مى‌توان آن را به سه قسم تقسيم كرد:

1- عهد با خدا 2- عهد با مردم 3- عهد با خويشتن.

در عهد با خداوند بسيارى از فقهاء در كتب فقهى خود در كنار مباحث نذر، بحث عهد را عنوان كرده‌اند و اگر كسى با خدا عهدى كند و صيغه عهد را بخواند مثلًا بگويد: «عاهَدْتُ اللَّهَ انَّهُ متى شَفانِى اللَّهُ اصومُ ثَلاثَةَ ايَّامٍ اوْ اتَصَدَّقُ بِكُذا وَ كَذا؛ با خدا عهد كرده كه هرگاه مرا از بيمارى شفا دهد سه روز روزه مى‌گيرم يا فلان مقدار صدقه مى‌دهم» (صيغه عربى و يا فارسى تفاوتى ندارد) بر او واجب است كه به عهد خود وفا كند و اگر مخالفت كند كفّاره دارد و كفاره‌اش بنا بر مشهور كفّاره روزه خوردن ماه مبارك رمضان است.

[1]. نهج البلاغه، نامه 53 (عهدنامه معروف مالك اشتر).