وفادارى را يكى از نشانه‌هاى نيكان و پاكان مى‌شمرند مى‌فرمايد: «بِحُسْنِ الْوَفاءِ يُعْرَفُ الْابْرارُ؛ نيكان را به وسيله حسن وفادارى مى‌توان شناخت». [1]

جهل و بى‌خبرى و غفلت از آثار شوم پيمان شكنى درباره فرد و جامعه، يكى ديگر از عوامل تن در دادن به اين رذيله اخلاقى است درست مانند كسى كه غذاى به ظاهر شيرين اما در باطن مسموم به زهر كشنده را با ميل و اشتها مى‌خورد و از عاقبت كار خبر ندارد.

آنها كه از عقل و خرد بيشترى بهره‌مندند و آثار نيك وفادارى و زيانهاى پيمان‌شكنى را به خوبى درك مى‌كنند هرگز از آن فضيلت اخلاقى دست بر نمى‌دارند و به اين صفت رذيله تن در نمى‌دهند چنانكه اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد: «الْوَفاءُ حِلْيَةُ الْعَقْلِ وَ عَنْوانُ النُّبْلِ؛ وفادارى زينت خرد و بيانگر نجابت و فضيلت آدمى است». [2]

طرق درمان پيمان شكنى‌

از آنچه در بحث گذشته (بحث انگيزه‌ها) آمد هم طرق به دست آوردن فضيلت اخلاقى وفادارى را مى‌توان شناخت و هم راههاى درمان ناپايبندى به عهد و پيمان‌را.

افراد پيمان شكن اگر واقعاً در صدد اصلاح خويش برآمده باشند بايد قبل از هر چيز به تقويت پايه‌هاى ايمان خويش بپردازند چرا كه دانستيم پيمان شكنى از آثار ضعف ايمان و يا فقدان آن است اگر سطح معرفت آنها درباره خداوند بالا برود و همه چيز را به دست با كفايت او بدانند هرگز براى تحصيل مال و مقام و جاه و جلال دست به دامن اين صفت رذيله نمى‌زنند.

همچنين اگر در آثار شوم آن مطالعه كنند كه اين كار گرچه در كوتاه مدت ممكن است سودى به همراه داشته باشد ولى در دراز مدت سبب سرشكستگى و

[1]. غررالحكم، جلد 1، صفحه 337، حرف الباء، حديث 153.

[2]. غررالحكم.