سپس مى‌افزايد: «به زودى آنچه را كه آنها درباره آن «بخل» ورزيدند، در روز قيامت همانند طوقى به گردن آنان مى‌افكنند (به صورت بار بسيار سنگينى كه قدرت حركت را از آنان مى‌گيرد و آنها را در عرصه محشر رسوا مى‌سازد.)؛ ... سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلوُا بِهِ يَومَ الْقِيامَةِ ...» [1].

در انتهاى آيه مى‌فرمايد: «ميراث آسمانها و زمين از آن خداست و خداوند از آنچه انجام مى‌دهيد، آگاه است؛ ... وَلِلّهِ مِيراثُ السَّمَاوَاتِ وَ الارضِ وَ اللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبيرٌ» [2].

اين آيه اشاره به اين دارد كه نگهدارى اموال و «بخل» كردن چه سودى دارد؛ در حالى كه بايد همه آنها را بگذاريد و برويد.

گرچه بعضى از روايات، آيه فوق را به مسئله منع‌ «زكات» تفسير كرده‌اند، ولى در ظاهر مفهوم آيه، عام است و انواع‌ «بخل» را شامل مى‌شود؛ حتى به گفته بعضى از مفسران علاوه بر «بخل» در اموال، «بخل» در علم و دانش و مانند آن را نيز شامل مى‌شود.

در اين كه به چه صورت طوقى به گردن آنها مى‌افتد، بايد گفت: مطابق بعضى از روايات، آن اموال به صورت طوق آتشين در مى‌آيد. چنان كه تفسير عيّاشى از امام باقر عليه السلام نقل مى‌كند: «هر كس زكات مال خود را نپردازد، خدا آن را به صورت اژدهايى از آتش مبدّل مى‌كند و به گردن او مى‌افكند و پيوسته او را مى‌گزد (و به او گفته مى‌شود، همان گونه كه در دنيا اين اموال را هرگز از خود دور نمى‌كردى، اكنون آنها را بردار و به گردن بيفكن)». [3]

از تعبير بالا به خوبى روشن مى‌شود كه تعبير به‌ «طوق» در واقع تجسّمى از اعمال آنها در دنياست؛ زيرا «طوق» چيزى است كه از انسان دور نمى‌شود. به هر حال، تعبيرات مختلف آيه، همه حكايت از زشتى‌ «بخل» و خوبى‌ «انفاق» در راه خدا و «سخاوت» در اموال و مواهب خداداد مى‌كند.

قابل توجه اين كه، اموال‌ «بخيلان» نه تنها در قيامت، طوقى بر گردن آنها مى‌شود، بلكه در دنيا نيز هميشه بايد بار سنگين حفظ و نگهدارى و محاسبه آن را بر گردن نهند و

[1]-/ آل عمران، 180

[2]-/ آل عمران، 180

[3]-/ تفسير برهان، جلد 1، صفحه 327. تفسير عياشى، جلد 1، صفحه 207