9

تعصّب و لجاجت‌

اشاره‌

بى ترديد اساسى‌ترين پايه عبوديّت و بندگى خدا، تسليم و تواضع در برابر حق است و به عكس هرگونه‌ تعصّب و لجاجت‌ مايه دورى از حقّ و محروم شدن از سعادت است.

تعصّب به معنى «وابستگى غير منطقى به چيزى» تا آنجا كه انسان حق را فداى آن كند و لجاجت به معنى اصرار بر چيزى است به گونه‌اى كه منطق و عقل را زير پا بگذارد، ثمره اين دو شجره خبيثه‌ نيز «تقليد كوركورانه» است كه سدّ راه پيشرفت و تكامل انسانهاست.

هنگامى كه به تاريخ انبياى بزرگ بازمى‌گرديم و علل انحراف و گمراهى اقوام پيشين را مورد بررسى قرار مى‌دهيم به خوبى مى‌توان دريافت كه اين سه امر (تعصّب و لجاجت و تقليد كوركورانه) نقش اصلى را در انحراف آنها داشته است و قرآن مجيد پر است از اشارات روشن به اين مسئله كه در يك بررسى فشرده در اينجا به سراغ آن مى‌رويم:

از قوم نوح عليه السلام آغاز مى‌كنيم، قرآن مجيد مى‌گويد:

1- وَ انِّى كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا اصَابِعَهُمْ فِى آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَ اصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَاراً (سوره‌نوح، آيه 7)

2- وَ قَالُوا لَاتَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَ لَاتَذَرُنَّ وَدّاً وَ لَاسُوَاعاً وَ لَايَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً (سوره‌نوح، آيه 23)