حليّت بطلبد، و اگر از دنيا رفته است به تلافى حيثيّت بر باد رفته، كار خير براى او انجام دهد تا روح او راضى گردد.

3- اگر عباداتى از او فوت شد، قضا نمايد. و اگر كفّاره دارد (مانند ترك روزه عمداً و شكستن عهد و نذر) كفّاره آن را بدهد.

4- با توجّه به اين كه گناه قلب را تاريك مى‌سازد، بايد آنقدر اطاعت و بندگى كند تا ظلمت دل را با نور اطاعت برطرف سازد.

جامعترين سخن درباره تفسير معنى اصلاح همان چيزى است كه در كلمات قصار اميرمؤمنان على عليه السلام در نهج‌البلاغه در شرح استغفار به معنى جامع و كامل آمده است.

كسى در محضر آن حضرت گفت:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ‌

گويى امام از طرز سخن او و يا سوابق و لواحق اعمالش مى‌دانست كه اين استغفار جنبه صورى دارد و نه واقعى، به همين جهت از اين استغفار بر آشفت و فرمود:

«ثَكِلَتْكَ امُّكَ اتَدْرى مَا الْاسْتِغْفارُ؟ الْاسْتِغْفارُ درَجَةُ الْعِلِّيِّيْنَ؛

مادرت بر عزاى تو بگريد، آيا مى‌دانى استغفار چيست؟ استغفار مقام بلند مرتبگان است!»

سپس افزود

: «وَهُوَ اسمٌ واقِعٌ عَلى‌ سِتَّةِ مَعانٍ؛

استغفار يك كلمه است امّا شش معنى (و مرحله) دارد.»

«اوَّلُها النَّدَمُ عَلى‌ ما مَضى‌؛

نخست، پشيمانى از گذشته است.»

«وَالثَّانى‌ الْعَزْمُ عَلَى‌ تَرْكِ الْعَودِ الَيْهِ ابَداً؛

دوم، تصميم بر ترك آن براى هميشه است.»

«وَ الثَّالِثُ انْ تُوءَدِّىَ الَى الْمَخْلُوقينَ حُقُوقَهُمْ حَتّى تَلْقَى اللَّهَ امْلَسَ لَيْسَ عَلَيْكَ تَبِعَةٌ؛

سوم اين كه حقوقى را كه از مردم ضايع كرده‌اى به آنها باز گردانى، به گونه‌اى كه هنگام ملاقات پروردگار حقّ كسى بر تو نباشد.»

«وَ الرَّابِعُ انْ تَعْمِدَ الَى كُلِّ فَرِيْضَةٍ عَلَيْكَ ضَيَّعْتَها فَتُؤَدِّىَ حَقَّها؛

چهارم اين كه هر واجبى كه از تو فوت شده حقّ آن را به جا آورى (و قضايا كفّاره آن را انجام دهى).»

«وَ الْخامِسُ انْ تَعْمِدَ الَى اللَّحْمِ الذَّى‌ نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ فَتُذِيْبَهُ بِالْأَحْزانِ حَتَّى تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَيَنْشَأَ بَيْنَهُما لَحْمٌ جَدِيدٌ؛

پنجم اين كه گوشتهايى كه به واسطه حرام براندامت روئيده، با اندوه برگناه آب كنى، تا چيزى از آن باقى نماند، و گوشت تازه به جاى آن برويد.»