برهم مى‌ريزد و دچار مشكلاتى مى‌شويم. آيه فوق در شأن اين منافق نازل شد. [1]

كسى كه دم از ادامه ارتباط با كفّار و مشركان مى‌زد، يكى بيش نبود؛ ولى در آيه از صيغه‌هاى جمع‌ «الّذين، قلوبهم، يسارعون، يقولون، نخشى و تصيبنا» استفاده شده است. پس استعمال جمع در مفرد با قرينه اشكالى ندارد.

7- خداوند متعال در آيه هشتم سوره منافقين مى‌فرمايد:

يَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لكِنَّ الْمُنافِقِينَ لا يَعْلَمُونَ‌

آنها مى‌گويند: اگر به مدينه بازگرديم، عزيزان، ذليلان را بيرون مى‌كنند!» در حالى كه عزّت مخصوص خدا و رسول او و مؤمنان است؛ ولى منافقان نمى‌دانند.

آيه فوق بعد از غزوه بنى المصطلق، كه در سال ششم هجرى در سرزمين «قديد» واقع شد، نازل گشت. در اختلافى كه بين يكى از مهاجرين و انصار رخ داد، سر كرده منافقين، عبد الله بن ابى، حرف بسيار زشتى زد و گفت: «ما، اين گروه مهاجرين را پناه داديم و به آنها كمك كرديم، امّا كار ما شبيه ضرب المثل معروفى است كه مى‌گويد: «سمن كلبك يأكُلك؛ سگَت را چاق و فربه كن تا تو را بخورد!» سپس قسم خورد كه پس از بازگشت به مدينه، مهاجرين را از آن شهر بيرون خواهد كرد، سپس آيه شريفه نازل شد. [2]

همانگونه كه ملاحظه مى‌كنيد يك نفر بيشتر اين سخن را نگفت، ولى صيغه‌هاى «يقولون، رجعنا» جمع آورده شده است.

نتيجه اين كه، در آيات هفتگانه، كه شرح آن گذشت، و ديگر آيات قرآن، كه متعرّض آن نشديم، صيغه جمع در جايى كه بايد مفرد به كار رود استعمال شده است و اين يك فرهنگ رايج قرآن مجيد است.

بنابراين اگر در آيه ولايت نيز صيغه‌هاى جمع به كار رفته، با اين كه جز علىّ بن‌

[1] الكشّاف، جلد 1، صفحه 643.

[2] مشروح اين داستان را در تفسير نمونه، جلد 24، صفحه 156 مطالعه فرمائيد.