نام کتاب : آيات ولايت در قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 92
افراد مختلفى
در حال ركوع به فقير كمك كردند، در حالى كه در تمام روايات فقط از على عليه السلام
به عنوان كسى كه در حال ركوع صدقه داد، نام برده شده است. با توجّه به اين مطلب،
آيا رواياتى كه در شأن نزول آيه شريفه وجود دارد، با آيه سازگار است؟ و روشن است
كه اگر بين آيهاى از قرآن مجيد و روايت يا رواياتى تعارض وجود داشته باشد، بايد
دست از آن روايت يا روايات برداريم و به مضمون و محتواى آيه قرآن عمل كنيم، پس
تعارض فوق بين آيه شريفه و روايات، روايات را بىاعتبار مىكند.
پاسخ:
دانشمندان و مفسران اهل سنّت خود پاسخ اين اشكال را دادهاند؛ فخر رازى در جواب
اين سؤال مىگويد:
جمع گاهى
براى احترام است، يعنى گاهى با اين كه مخاطب يك نفر بيشتر نيست، براى احترام لفظ
جمع به كار برده مىشود همانگونه كه در فارسى نيز چنين است و به جاى «تو رفتى،
گفتى، آمدى و مانند آن» گفته مىشود: «شما رفتيد، گفتيد، آمديد و مانند آن»
بنابراين در ادبيّات عرب گاهى جهت احترام لفظ جمع به جاى مفرد به كار برده مىشود
و در آيه فوق نيز چنين است. [1]
آلوسى در
روح المعانى پاسخ ديگرى داده است؛ او مىگويد:
گاه براى
عظمت شخص، و گاه براى عظمت كار، به جاى صيغه مفرد از صيغه جمع استفاده مىشود و
اين در لغت عرب مرسوم است. ولى چون اين استعمال، مجازى است نياز به قرينه دارد.
[2]
و امّا
پاسخ ما: اوّلًا: همانطور كه گفتيد استعمال صيغه جمع به جاى مفرد
جهت احترام شخص يا عظمت كار، مرسوم و متداول است و در آيه مورد بحث نيز به همين
جهت صيغه جمع به كار رفته است و قرينه اين استعمال مجازى اين است كه هيچ كس از
دانشمندان، حتّى دانشمندان متعصّب اهل سنّت، معتقد نيستند غير از على عليه السلام،
كسى در حال ركوع صدقه داده باشد تا مشمول آيه باشد و اين خود