معانى مختلفى به كار رفته است.

1- در بعضى از آيات به معناى «يار» و «ياور» و «ناصر» استعمال شده است؛ مثل آيه شريفه 107 سوره بقره، كه خداوند مى‌فرمايد:

وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ

و جز خدا، ولىّ و ياورى براى شما نيست.

ولىّ در اين آيه به معناى ناصر و ياور آمده است.

2- «ولى» در برخى از آيات به معناى «معبود» است، آيه 257 سوره بقره از جمله اين آيات است:

اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا ... وَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِياؤُهُمُ الطَّاغُوتُ‌

خداوند، معبود كسانى است كه ايمان آورده‌اند ... (امّا) كسانى كه كافر شدند، معبود آنها طاغوتها هستند.

ولىّ در اين آيه به معناى معبود است، معبود مؤمنين خدا و معبود كفّار طاغوتها، شياطين و هواى نفس آنهاست.

3- اين كلمه در قرآن مجيد به معناى «هادى» و «راهنما» نيز آمده است، در آيه 17 سوره كهف مى‌خوانيم:

وَ مَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِداً

و هر كس را (خدا) گمراه نمايد، هرگز ولىّ و راهنمايى براى او نخواهى يافت.

در اين آيه شريفه، همانطور كه مشاهده مى‌كنيد، كلمه «ولىّ» به معناى هادى و راهنما آمده است.

4- در بسيارى از آياتى كه مشتمل بر اين كلمه است، «ولى» به معناى سرپرست و صاحب اختيار است؛ به نمونه‌هايى از اين آيات توجّه كنيد:

الف- در آيه شريفه 28 سوره شورى مى‌خوانيم:

وَ هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ يَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ