در مورد على بن أبي طالب سه ويژگى از پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم شنيدم كه اگر يكى از آن‌ها را داشتم از تمام دنيا و آنچه در آن است برايم ارزشمندتر بود. من و أبو عبيده و عدّه‌اى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم در خدمت آن حضرت بوديم، حضرت بر شانه على زد (تا مبادا شخصى از حاضرين، يا ديگرى كه نامش على است، ادّعا كند كه اين سخن در مورد اوست) و فرمود: «اى على! تو اوّلين مؤمن و اوّلين مسلمان هستى، تو نسبت به من، همانند هارون (جانشين حضرت موسى‌) نسبت به موسى‌ هستى.»

سؤال: آيا جمله «اوّلين مسلمان» عبارت ديگر «اوّلين مؤمن» است، يا معناى متفاوتى دارد؟

پاسخ: «ايمان» مربوط به اعتقادات درونى انسان است و «اسلام» ابراز و اعلام آن اعتقادات به زبان است. بنابراين، حضرت على عليه السلام هم اوّلين كسى بود كه قلباً به حضرت رسول ايمان آورد و هم نخستين شخصى محسوب مى‌شود كه ايمان قلبى خويش را ابراز و اعلام كرد.

ارزش ايمان قبل از بلوغ!

سؤال: آيا علىّ بن أبي طالب عليه السلام به هنگام تشرّف به دين اسلام، بالغ بود؟ اگر در آن زمان به سنّ بلوغ نرسيده بود، آيا ايمان آوردنش فضيلتى است، تا به عنوان اوّلين مسلمان مطرح شود؟

پاسخ: در پاسخ به اين سؤال توجّه به چهار نكته لازم و ضرورى است:

نكته اوّل: اگر شخصى به سنّ بلوغ نرسيده باشد، ولى بچّه‌اى باهوش و زرنگ، عاقل و هوشيار و مميّز باشد و خوب و بد را بخوبى تشخيص دهد، به نظر ما اسلام و ايمان چنين شخصى پذيرفته مى‌شود. نه تنها ايمانش پذيرفته است، بلكه طبق آنچه فقهاى ما گفته‌اند: عبادات چنين نوجوانى هم صحيح است؛ نمازش، روزه‌اش، حجّ و عمره‌اش و ساير عباداتى را كه با رعايت تمام شرايطش انجام مى‌دهد صحيح مى‌باشد.

و به تعبير فقهاى اسلام، عبادت‌هاى چنين شخصى شرعى است، نه تمرينى! [1] بنابراين‌

[1] مرحوم سيّد يزدى در كتاب عروة الوثقى، جلد دوم، صفحه 217 به اين مسأله اشاره دارد.