هستند، گفته‌اند: علّت تغيير اين مأموريّت سنّت و رسمى است كه در بين عرب مرسوم بود؛ زيرا در بين عرب‌ها مرسوم است كه وقتى كسى پيامى براى شخصى مى‌فرستد، يا بايد خودش حامل پيام باشد، يا يكى از خاندان و خويشاوندانش اين مسئوليّت را عهده‌دار شود، بدين جهت حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم أبو بكر را عزل و على عليه السلام را به جاى ايشان فرستاد، بنابراين مأموريّت فوق فضيلتى براى حضرت على عليه السلام محسوب نمى‌شود! [1] و لكن انصاف اين است كه چنين سخنى بسيار دور از حقيقت است، زيرا:

اوّلًا: اين رسم عرب را شما از كجا كشف كرده‌ايد؟ در كجا چنين مطلبى آمده است؟ آيا به صرف احتمال، مى‌توان منكر چنين فضيلت مهمّى شد؟

ثانياً: بر فرض ثبوت چنين رسمى در بين اعراب، تغيير مأموريّت فوق ربطى به رسم عرب ندارد، زيرا حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم، طبق برخى از روايات، كه شرح آن گذشت، اين كار را به دستور و فرمان خداوند انجام داد.

بنابراين، بدون شك اين مأموريّت فضيلت بزرگى براى حضرت على عليه السلام محسوب مى‌شود و با توجّه به اين مطلب، اگر خداوند بخواهد شخصى را به عنوان خليفه بلافصل پيامبر انتخاب كند، بدون شك انسان برتر و داراى فضيلت بيشتر را برمى‌گزيند و اگر هم مردم بخواهند چنين شخصى را انتخاب كنند، آن‌ها نيز به مقتضاى عقل چنين شخصى را برمى‌گزينند.

ارتباط آيه «اذان» و «مؤذّن»

«پاداش‌ها» و «مجازات‌هاى» جهان آخرت در حقيقت انعكاس اعمال انسان در دنياست. اين مطلب با توجّه و تأمّل در ارتباط «پاداش‌ها» و «كيفرها» ى جهان آخرت، با اعمال انسان در دنيا روشن مى‌شود.

اگر انسان رباخوار، كه مرتكب گناه بزرگ رباخوارى مى‌شود، در جهان آخرت همانند انسانى مست و بى‌اراده جلوه مى‌كند و قدرت بر حركت صحيح و متعادل‌

[1] الكشّاف، جلد 2، صفحه 244.