الطَّيِّبُ مِنَ الْمالِ؛ عفو، گزيده و بهترين قسمت اموال است‌.» [1] و از اين نوع اموال بايد به نيازمندان كمك كنيم، نه اين كه هر چه اضافه و غير مورد نياز باشد و مورد مصرف قرار نگيرد را به فقراء بدهيم، چون در اين صورت به حقيقت برّ و نيكوكارى دست نخواهيم يافت، همان‌گونه كه خداوند متعال مى‌فرمايد: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ‌ [2]».

بنابراين، آيه‌ «قُلِ الْعَفْوَ» به احتمال قوى سفارش به پرداخت اموال بى‌مصرف و مازاد بر نياز نمى‌كند، بلكه سفارش مى‌كند كه از بهترين‌ها انتخاب و به فقرا داده شود و اين، همان ايثارى است كه در آيات سوره دهر به آن اشاره شده است.

با توجّه به مطالب فوق، آيه‌ «قُلِ الْعَفْوَ» نه تنها تضادّ و منافاتى با شأن نزول آيات سوره دهر ندارد، بلكه هماهنگ با آن مى‌باشد و آن را تأييد مى‌كند.

3. آيات سوره دهر عامّ است، يا خاصّ؟

سؤال: آيا آيات سوره دهر، كه در وصف «ابرار» نازل شده و به پاداش‌هاى «نيكان» در جهان آخرت اشاره دارد، اختصاص به حضرت على عليه السلام و همسر و فرزندانش دارد، يا عامّ است و شامل تمام كسانى كه اوصاف ابرار را داشته باشند مى‌شود؟ اگر احتمال دوم صحيح است‌ [3]، پس چرا اين آيات را منحصر به خاندان پيامبر كرديد؟

پاسخ: اوّلًا: نشانه‌ها و قرائنى در اين آيات شريفه ديده مى‌شود كه با وجود آن نمى‌توان اين آيات را به همه ابرار تطبيق داد، بلكه طبق اين نشانه‌ها بايد آيات مذكور را به ابرار خاصّى تطبيق دهيم؛ مثلًا از اين آيات استفاده مى‌شود كه ابرار

[1] احتمال اوّل و دوم و چندين احتمال ديگر در تفسير نمونه، جلد دوم، صفحه 219 آمده است.

[2] سوره آل عمران، آيه 92.

[3] همان‌گونه كه فخر رازى در تفسيرش، التّفسير الكبير، جلد 30، صفحه 244، اين نظريّه را انتخاب كرده است.