برائت و بيزارى از مشركان و بت‌پرستان و دشمنان اسلام است.

و بدين جهت اين سوره با «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»* كه نشانه رحمت و رحمانيّت و ملاطفت و مدارا است شروع نشده است.

و امّا علّت اين كه اين سوره را «توبه» ناميده‌اند اين است كه در بسيارى از آيات اين سوره دعوت به توبه و بازگشت به سوى خداوند مطرح شده است؛ يعنى، على‌رغم اين كه سوره با اعلان جنگ و بيزارى و برائت شروع مى‌شود و فضاى سوره شدّت جنگ و اعلان بيزارى است، آيات توبه بصورت گسترده در آن مطرح شده است، بگونه‌اى كه پس از اعلان بيزارى و برائت از مشركان در قسمت پايان آيه پنجم‌ [1] اين سوره مى‌خوانيم:

... فَإِنْ تابُوا وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌

هرگاه توبه كنند، و نماز را برپا دارند، و زكات را بپردازند، آنها را رها سازيد؛ زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است.

يعنى هر چند اين كفّار و مشركان توطئه‌هاى زيادى عليه مسلمانان كرده‌اند و جنايات مختلفى مرتكب شده‌اند، ولى اگر توبه كردند و پايبند به احكام اسلام شدند، توبه آنها را بپذيريد.

علّت انتخاب اين دو نام متضاد و مخالف براى اين سوره، و وجود آيات فراوان توبه در بين آيات اعلان جنگ و بيزارى و برائت، گويا براى تبيين اين نكته است كه در اسلام هيچ‌گاه راه بازگشت به روى خطاكاران بسته نيست؛ حتّى در جنگ و مانند آن. اسلام قصد انتقامجويى از كسى ندارد، بلكه هدف اسلام، حتّى در جنگها، اصلاح مردم است. بدين جهت اگر دشمنان به هنگام جنگ هم توبه كنند و در عمل توبه خويش را نشان دهند، اسلام دست از جنگ با آنها بر مى‌دارد، بلكه از آنها حمايت مى‌كند.

[1] بلكه مسأله توبه قبل از اين آيه، در آيه دوم، نيز مطرح شده است.