غدد معده نيز دست به كار مى‌شوند و با ترشّح موادّ لازم، اعمال انجام شده را تكميل مى‌كنند. سرانجام غذا با موادّ مزبور و شيره معده، مخلوط گرديده و يك سلسله فعل و انفعالات شيميايى بر روى آن انجام مى‌گيرد كه در نتيجه تغيير صورت داده و با حالت هضم شده و به صورت مايع رقيقى به نام «كيموس معدى» بار يك سفر طولانى را مى‌بندد. [1]

تعداد غدّه‌هاى معده كه در هضم غذا با معده همكارى مى‌كنند، در حدود 6 تا 7 ميليون مى‌باشند كه در هر سانتيمتر مربع از ديوار معده تعداد 1200 عدد از آنها وجود دارند!

علاوه بر اين هر كدام از آنها براى خود ساختمان و سازمان مخصوصى دارند كه در زير ميكروسكوپ مى‌توان آنها را تشريح و مطالعه نمود.

براستى ديگِ معده بسيار عجيب است! زيرا در موقع خالى بودن به اندازه يك مشت بسته بيشتر نيست، در حالى كه مى‌تواند بيش از 5 ليتر آب و انواع غذا را در خود پذيرفته و با فعّاليّت دائمى، در خواب و بيدارى و با همكارى ياران بى شمار و وفادارش، همه آنها را در هم ريخته و هضم نمايد!

آيا ممكن است اين همه نظم و همكارى دائمى شگفت‌انگيز، از علل فاقد شعور و طبيعت كور و كر پديد آمده باشد؟ و آيا مى‌توان آن را از پيش آمدهاى تصادفى محض و پيش‌بينى نشده به حساب آورد؟ باور كنيد پديدآمدن يك غدّه معدى به اين صورت محال است تا چه رسد به 7 ميليون غدّه و اعضاى عجيب ديگر.

چگونه غذا جزء بدن مى‌شود؟

در طول مدّت فعّاليّت معده، دريچه انتهايى معده- كه در حقيقت مرزبان معده و

[1]. بايد توجّه داشت كه قسمت مهمّى از عمل هضم و فعل و انفعالاتى كه بايد روى غذا صورت بگيرد تا به طور كامل قابل جذب شود، در روده‌ها انجام مى‌شود؛ بنابراين كار معده تنها يك قسمت از عمل هضم است.