نبوده‌اند؛ زيرا بسيارى از تابعيان و پيروان آنها با وجود آن كه پرهيزگار و صادق بوده‌اند، چنين بوده‌اند و اگر قرار باشد احاديث اين عدّه پذيرفته نگردد، بسيارى از احاديث و آثار نبوى از بين مى‌رود و اين، مفسده‌اى بزرگ و آشكار است. امّا در بدعت كبرا كه مربوط به متأخرّان است، اعتقاد شيعه به ترك كامل شيخين و دشنام دادن آنان و عدّه‌اى ديگر از صحابيان و مقدّم شمردن على عليه السلام بر شيخين در فضيلت و خلافت است و حكم حديث آنان، ردّ مطلق است؛ يعنى در هيچ صورتى حديث آنان پذيرفته نمى‌گردد و هيچ كرامتى براى آنان نيست؛ زيرا دروغ و نفاق و تقيّه، پيوسته شعار آنان است! بنا بر اين، چگونه مى‌توان احاديث آنان را پذيرفت.[1]

گفتار دوم: شيوه احراز شرايط راوى‌

بعد از آن كه معلوم شد روايت راوى‌اى پذيرفته مى‌گردد كه واجد دو صفت عدالت و ضبط باشد، اكنون مى‌بايد راه‌هايى را كه محدّثان و اهل علم براى كشف و اثبات عدالت راوى و ضد آن (يعنى جرح) و نيز كيفيت كشف و اثبات ضبط راوى ذكر كرده‌اند، نقل نماييم و براى تكميل بحث، طُرُقى را نيز كه جمهور محدّثان و اهل علم براى اثبات عدالت و جرح كافى ندانسته‌اند، بياوريم.

مبحث اوّل: نشانه‌هاى عدالت راوى‌

عدالت راوى، به يكى از راه‌هاى ذيل كشف و اثبات مى‌گردد[2]:

[1]. ر. ك: لسان الميزان، ج 1، ص 16- 18؛ فتح المغيث، ج 1، ص 359- 360؛ تهذيب التهذيب، ج 1، ص 94( شرح حال ابان بن تغلب)؛ تدريب الراوى، ج 1، ص 177- 178.

[2]. بايد توجّه داشت كه بين راه‌هاى كشف عدالت و ضبط و جرح راوى و هر صفت ديگرى با راه‌هاى اثبات آن صفت، فرق بسيار مهمّى وجود دارد كه متأسفانه به آن توجه نشده است و اين بى توجّهى سبب آن شده كه طريق اوّلى را كه نگارنده ذكر كرده- كه البته طريق كشف و شناخت عدالت است-، در بحثى كه در كتاب‌هاى« مصطلح الحديث» به راه‌هاى ثبوتِ عدالت راوى اختصاص يافته، مورد توجه و ذكر قرار نگيرد.