ردّ روايت راويان، مدخليتى دارند، مانند: نام راويان، لقب‌ها و كنيه‌ها و نسبت‌هاى آنان، تاريخ ولادت و وفات آنان، مسافرت‌هاى آنان، مشايخ و شاگردان آنان، علّت‌هايى كه موجب ضعف و يا اختلاط آنان شده است، اشتباهات آنان، قدرت ضبط و حفظ آنان، صدق و يا كذب آنان، و جرح و يا تعديل آنان توسط محدّثان و ....[1]

غايت علم رجال‌

غايت و فايده علم رجال، تشخيص حديث صحيح از غير صحيح و به دنبال آن، حفظ وصيانت شريعت اسلام از كذب و تخريب است.

منفعت (يعنى فايده از پيش لحاظ نشده) اين علم، امكان حكم به صحّت و يا ضعف حديثى است كه هيچ يك از متقدّمان، بر آن حكمى نكرده‌اند و يا در صحّت حكم بيان شده، ترديد و تأمّل وجود دارد.[2]

گفتار دوم: جايگاه علم جرح و تعديل‌

علم جرح و تعديل، مهم‌ترين فرع علم رجال است كه اختصاص به بيان جرح و تعديلى دارد كه در شأن راويان احاديث گفته شده است. بنابراين، اين علم، جزئى از علم رجال است و تعريف آن، در تعريفى كه پيش از اين براى علم رجال ذكر گرديد، مندرج است. با اين حال، براى اين علم، تعريفى مستقل نيز ارائه شده كه در ذيل، به دو تعريف مناسب از آن، بسنده مى‌شود:

[1]. ر. ك: مختصر علوم الحديث، ص 34؛ الضعفاء والمتروكين، ابن الجوزى، مقدّمه، ص ه( با تحقيق: ابو الفداء عبد اللَّه).

[2]. در كتاب شدّالرحال إلى علم الرجال( ص 8- 9)، فوايد ديگرى نيز براى اين علم ذكر شده است؛ ليكن مرجع آنها، همين فوايد ذكر شده است.