11. وكيع بن جرّاح‌

ابوسفيان وكيع بن جرّاح بن مَليح بن عدى رواسى كوفى، به سال 129 هجرى به دنيا آمد و به سال 197 هجرى درگذشت.

برخى اصل وى را از يكى از روستاهاى نيشابور و برخى ديگر از سُغْد، از شهرهاى ماوراء النهر در نزديكى سمرقند دانسته‌اند.

وكيع، امام و فقيه و محدّث بزرگ كوفه در زمان خودش بوده و حُسن حفظ وى، زبانزد محدّثان معاصرش بوده است. جلالت و وثاقت وى، مورد اتّفاق علماست؛ امّا با اين حال، شرب نبيذ مى‌كرده است.

به گفته ذهبى، وى با وجود آن كه امام محدّثان بوده، كلامش در احوال رجال، بسيار كم است.[1]

12. عبدالرحمان بن مهدى‌

ابو سعيد عبد الرحمان بن مهدى بن حَسّان بن عبد الرحمان بصرى لؤلؤى، به سال 135 هجرى تولّد يافت و به سال 198 هجرى در بصره درگذشت. ابن مهدى، ثقه و از محدّثان و فقهاى بزرگ بصره بود كه به احوال رجال و طُرُق روايات نيز بصيرتى تام داشته است و به جرح و تعديل اكثر راويان پرداخته و قول او در اين زمينه، حجّتى كامل به شمار آمده است. احمد بن حنبل، وى را از ديگر همتاى عصرش يحيى بن سعيد قطان، فقيه‌تر دانسته، و نيز به هنگام اختلاف احاديث، وى را معتمدتر از همتاى ديگر عصرش وكيع بن جرّاح دانسته است.

در احوال رجال نيز بين محدّثان و علماى جرح و تعديل مشهور است كه قول‌

[1]. ر. ك: الجرح و التعديل، ج 1، ص 219- 231؛ تاريخ بغداد، ج 13، ص 471- 485؛ تذكرة الحفّاظ، ج 1، ص 306- 309( ش 284)؛ سير أعلام النبلاء، ج 9، ص 140- 168( ش 48)؛ تهذيب التهذيب، ج 11، ص 123- 131( ش 211)؛ طبقات الحفّاظ، ص 142- 143( ش 272).