مفيدى چون كتاب الزهد، كتاب السنن فى الفقه و كتاب التاريخ بوده است.

كتاب‌هاى مزبور، چندان جامع بودند كه از يحيى بن آدم نقل شده كه هرگاه قصد دانستن مسئله دقيقى را داشته است، به كتاب‌هاى ابن مبارك مراجعه مى‌كرده و اگر آن را در كتاب‌هاى وى نمى‌يافته، از يافتن آن نا اميد مى‌شده است.

ابن مبارك، چنان با فضيلت بوده كه عبد الرحمان بن مهدى مبالغه كرده و وى را از سفيان ثورى نيز با فضيلت‌تر دانسته است.[1]

10. يحيى بن سعيد قطّان‌

ابوسعيد يحيى بن سعيد بن فروخ قَطّان بصرى، به سال 120 هجرى تولّد يافت و به سال 198 هجرى درگذشت.

يحيى بن سعيد، ثقه و از محدّثان و حافظان بزرگ حديث در بصره بوده است.

وى همتاى معاصرش عبد الرحمان بن مهدى در علم به احوال رجال و طُرُق روايات بوده و شخصيت ممتازى چون على بن مدينى، در مورد وى گفته است:

هيچ كس را داناتر از يحيى بن سعيد به احوال رجال نديده‌ام. احمد بن حنبل نيز در مدح وى گفته است كه مثل يحيى بن سعيد را نديده‌ام.

وى در زمان خود، به جرح و تعديل اكثر راويان، همّت گماشت و بين اهل علم مشهور است. عدّه زيادى (چون ذهبى و ابن حجر) نيز تصريح كرده‌اند كه يحيى بن سعيد، در جرح و نقد رجال، بسيار سختگير بوده است‌[2]. به همين جهت، تضعيفات و جرح‌هاى وى را در صورت انفراد و عدم موافقت ساير علماى جرح و تعديل با وى، معتبر ندانسته‌اند، بر خلافِ توثيقات وى كه بسيار معتبر دانسته شده است.[3]

[1]. ر. ك: الجرح و التعديل، ج 1، ص 262- 281؛ تاريخ بغداد، ج 10، ص 151- 167( ش 5306)؛ تذكرة الحفّاظ، ج 1، ص 274- 279( ش 260)؛ طبقات الحفّاظ، ص 132( ش 249).

[2]. ر. ك: فتح المنّان بمقدمة لسان الميزان، ص 279- 281.

[3]. ر. ك: تاريخ بغداد، ج 14، ص 140- 149( ش 7461)؛ تذكرة الحفّاظ، ج 1، ص 298- 300( ش 280)؛ طبقات الحفّاظ، ص 140- 141( ش 268).