صحيحه، تأليف ابو نصر احمد بن محمّد بن حسين كلاباذى (م 398 ق).[1] 4. التعديل والتجريح لمن روى عنه البخارى فى الصحيح، تأليف ابو وليد سليمان بن خلف باجى اندلسى (م 474 ق).[2]

4. صحيحُ مسلم‌

الف) معرّفى اجمالى كتاب: مؤلّف اين كتاب، ابو الحسين مسلم بن حجاج قُشيرى نيشابورى (م 261 ق) است و بين اهل علم و حديث مشهور است كه اين كتاب، بعد از صحيح البخارى، بهترين كتابى است كه در خصوص احاديث صحيح نوشته شده است.

عدّه معدودى چون ابو على حسين بن على نيشابورى (استاد حاكم نيشابورى) و برخى از شيوخ اهل مغرب، قائل به تقدّم اين كتاب بر صحيح البخارى شده‌اند و صحيح مسلم را به جاى صحيح البخارى، صحيح‌ترين كتاب بعد از قرآن مجيد دانسته‌اند.[3] تعداد احاديث اين كتاب، با احتساب تكرارهاى آن به طُرُق مختلف، ده هزار حديث است و برخى هم دوازده هزار حديث گفته‌اند و بدون احتساب تكرارهاى آن، چهار هزار حديث، و با شمارش دقيق محقّق كتاب شيخ محمّد فؤاد عبد الباقى شامل، 3033 حديث مى‌شود.[4] در اين كتاب، احاديث مرفوعى كه به صورت تعليق روايت شده‌اند، نسبت به صحيح البخارى بسيار كم‌تر است و تعداد آنها از چهارده حديث تجاوز نمى‌كند[5]؛

[1]. اين كتاب، در بيروت، با تحقيق عبد اللَّه ليثى به چاپ رسيده است.

[2]. اين كتاب، در رياض، با تحقيق ابولبابه حسين، به چاپ رسيده است.

[3]. شرح صحيح مسلم، ج 1، ص 120.

[4]. بحوث فى تاريخ السنة المشرّفة، ص 246- 247؛ أُصول الحديث، ص 316.

[5]. الباعث الحثيث، ص 43؛ شرح صحيح مسلم، ج 1، ص 123.