بايد همه راويان حديث مورد توثيق قرار گرفته باشند و از صدق گفتار آنان اطمينان حاصل شده باشد ، و ديگرى بررسى متنى كه از راه عرضه حديث به قرآن و سنت قطعى و ديگر قرائن ، مى توان به صدور آن حديث از معصوم آگاهى پيدا كرد . تنها مشكل و مسأله اى كه اين جا مطرح است اين كه آيا براى دستيابى به معارف ، مى توان به خبر واحد عمل كرد يا عمل به خبر واحد به فروع فقهى اختصاص دارد . حل نهايى اين مسأله به اصول فقه واگذار شده است ، اما اتخاذ موضع در آن مسأله براى استفاده حديث در مباحث جامعه شناسى تعيين كننده است ؛ زيرا بيشتر احاديث ، واحد و غير قطعى هستند و چنانچه گفته شود براى فهم معارف نمى توان به خبر واحد عمل كرد ، تا اندازه اى راه براى بحث مناسبات حديث و جامعه شناسى دشوار خواهد شد .

2 . شناخت شرايط اجتماعى صدور روايات

در واقع احاديث معصومان ، كُنش و پاسخى به مسايل و معضلات مطرح شده در جامعه آن روزگار بوده است . از اين رو براى درك معنا و محتواى حديث ، بايد شرايط اجتماعى روايت را بررسى كرد . امام خمينى رحمه الله دراين باره مى نويسد : بر فقيه لازم است كه براى شناخت و برداشت از روايات يا ادعاى انصراف ، غلبه و ندرت نمودن ، به زمان و مكان صدور روايات دقت كند . [1] برخى جامعه شناسان معرفت بر آن باورند كه شناختِ تفكر و معرفت زاييده جامعه بوده و معرفت ، تابع شرايط اجتماعى ، سياسى ، فرهنگى و اقتصادى جامعه است . از اين منظر بدون عنايت و توجه به آن شرايط ، فهم روايات ناممكن است ؛ البته اين ديدگاه افراطى بوده و پذيرفتنى نيست ، ولى اين مقدار را مى توان پذيرفت كه به تعبير ماكس شلر ، جامعه به طور علت ناقصه و زمينه ساز در شكل گيرى معرفت مؤثر است و بدين ترتيب ، فهم كامل معرفت از احاديث ، بدون ملاحظه ساختارهاى اجتماعى و تحولات اجتماعى و سياسى ميسّر نمى شود . به هر حال براى برداشت از احاديث اجتماعى ، مطالعه شرايط صدور آن ها از ائمه معصومان بسيار ضرورى مى نمايد .