نام کتاب : حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 12 صفحه : 535
نخست ، بررسى كرده و آيات و احاديث فصل ششم ، آن را از نظرگاه دوم نگريسته است . پس تعارضى ميان اين دو دسته نيست . 3 . گروه سوم از احاديث فصل ششم ، چند معيار را در ارزيابى فقر و توانگرى به دست مى دهند كه مى توان آنها را چنين دسته بندى كرد: الف . ثروت براى انسان ثروتمند ، خير است و فقر براى انسان فقير ، شر ؛ امّا نه به طور مطلق ، بلكه با توجّه به نقشى كه در زندگى انسان ايفا مى كنند . با اين معيار ، ثروت براى همگان خير نيست ، همان گونه كه فقر براى همه شر به شمار نمى آيد . ب . از جهت استفاده نيازمندان اجتماع از ثروت ، توانگرى ارزشمند و مثبت است . ج . در جامعه اى كه فقر در آن رواج دارد ، انتخاب فقر به منظور خدمت به نيازمندان ، يك ارزش پسنديده به شمار مى رود . د . هر گاه فقر با حفظ ارزش ها و پايبندى به مواضع درست همراه گردد ، برتر از ثروتى است كه با اعمال نادرست و ضدّ ارزش درآميزد . ه . براى گروهى كه در مسير اوج و دستيابى به كمال گام نهاده اند ، فقر و توانگرى يكسان است ؛ زيرا اينان مى توانند از هر گونه فضا و وضعيّتى ، براى رسيدن به ترقّى و كمال ، بهره ببرند . 4 . در اصطلاح قرآن و حديث ، فقر ، داراى معانى متفاوت است ؛ گاه به معناى نياز در اصل وجود است ، چنان كه خداوند سبحان مى فرمايد: «يَـأَيُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَآءُ إِلَى اللَّهِ . [1] اى مردم! شماييد نيازمندان به خدا» . و گاه به معناى احتياج مادّى است ، چنان كه خداى سبحان مى فرمايد:
[1] ر.ك : المحجة البيضاء : ج 7 ص 319 ـ 330 ، بحار الأنوار : ج 72 ص 6 ـ 7 و 34 ، معراج السعادة : ص 91 و 295 و 296 ، مسلكنا ، على المشكينى : ص 182 ، تفسير نمونه : ج 16 ص 174 .[2] همان گونه كه از امام على عليه السلام روايت شده : «رُبَّ جاهلٍ نجاتُه جَهله ؛ بسا جاهلى كه نجات او در جهل اوست» (غرر الحكم : ح 5301) .[3] غرر الحكم : ح 5328 .[4] غرر الحكم : ح 5327 .[5] غرر الحكم : ح 6960 .[6] فاطر: آيه 15.[7] توبه : آيه 60.[8] غرر الحكم: ح 6547.[9] مفردات ألفاظ القرآن : ص 642.
نام کتاب : حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 12 صفحه : 535