نام کتاب : انديشه اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر نویسنده : صديق اورعى، غلامرضا جلد : 1 صفحه : 60
مبارزه با تخلفات را به رياكارى حقهبازى يا انحراف متهم مىكنند. براى مثال گرانفروشان و محتكران، همواره درصدد اين هستند كه يكى از مصوّبات دولتى را، علت كمبودها و گرانىها اعلام و به مردم تلقين كنند. اگر خواننده محترم دقت كند، درمىيابد در اين نظريه- كه از سوى دو نفر به نامهاى سايكس و ماتزا بيان شده است- به علت پيدايش كجروى توجهى نشده است، بلكه يكى از راههاى تداوم كجروى، يعنى كم شدن فشار عاطفى عليه بزهكاران را توضيح، و نشان مىدهد كه چگونه اثر كنترلهاى اجتماعى عاطفى و ارزشى توسط كجروان خنثى مىشود. در نتيجه، صرفاً كنترلهاى اقتصادى و خشونت براى جلوگيرى از ادامه كجروى اين افراد باقى مىماند و بس. با اين توجيه كه مبانى انواع كنترلهاى اجتماعى چهار گونه است: عاطفى، ارزشى، اقتصادى و خشونت.
والتر ركلس؛ يكى ديگر از صاحبنظران اين مبحث معتقد است عضويت در گروه و روابط متقابل اجتماعى، تعيين كننده نوع رفتار افراد در شرايط خاص زندگى است. ركلس معتقد است كجروى، از ناتوانى نظامهاى كنترل كننده سرچشمه مىگيرد. او مىگويد خيلى مفيدتر است كه به جاى اين كه جريانهاى مشوّق كجروى را مطالعه كنيم، به مطالعه موانع اجتماعى و روانشناختى كجروى بپردازيم. به بيان فلسفه مشايى، براى وقوع هر حادثه، بايد مقتضى موجود و مانع مفقود باشد. سخن ركلس اين است كه براى مطالعه كجروى، نبايد دنبال مقتضيات آن برويم، بلكه بايد به موانع بروز كجروى بپردازيم. البته نظرات ديگرى وجود دارد كه بر مقتضيات كجروى تأكيد دارند. نظر نابسامانى اجتماعى رابرت مرتن كه تحت عنوان نظريه انگيزشى نقل شد، به مقتضيات كجروى، و نه موانع آن توجّه داشت.
موانع بروز كجروى هم دو گونه است: موانع داخلى و موانع خارجى. كنترلهاى روانشناختى داخلى هر كس، موانع داخلىاند. همينجا يادآور مىشويم كه نظريه فرويد در اين باب، به مانع داخلى كجروى توجّه دارد. از نظر او، كجروى، محصول عدم رشد خود برتر در دوران تكوين شخصيت در كودكى است. از ديد فرويد، ليبيدو انرژى اصلى غريزه
نام کتاب : انديشه اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر نویسنده : صديق اورعى، غلامرضا جلد : 1 صفحه : 60