انسانِ موفق ياد داده مى‌شود. چون هر انسانى انگيزه كسب موفقيت را دارد، انگيزه كسب ويژگى‌هاى انسان موفق را پيدا مى‌كند. قواعد اجتماعى، شيوه‌هاى مشروع رسيدن به اهداف را معيّن مى‌كند. عده‌اى كه تعريف موفقيت را آن طور كه جامعه آنها را معرفى كرده است پذيرفته‌اند و راه‌ها و وسايل مشروع رسيدن به موفقيت را هم در اختيار دارند، از آن راه‌ها و وسايل استفاده مى‌كنند و به موفقيت مى‌رسند و جامعه نيز احترام خاصى براى آنها قايل است. اين عده همنوايان جامعه هستند.

اما عده زيادى هستند كه نمى‌توانند تعريف موفقيت را مطابق فرهنگ جامعه خود، و نيز تعيين راه و وسيله مشروع كسب موفقيت را بپذيرند؛ چون به اين وسايل دسترسى ندارند.

در واقع اگر انگيزه كسب موفقيت در آنها بخواهد شكل جامعه‌شان را داشته باشد، براى رسيدن به آن بايد از شيوه‌هايى استفاده كنند كه جامعه آنها را كجروى مى‌داند. اگر هم بخواهند از راه‌هايى كه كجروى پنداشته مى‌شود استفاده نكنند، به موفقيت مورد نظر جامعه نمى‌رسند.

از اين رو، يا بايد موفقيت بودن كسب آن ويژگى‌ها را رد و انكار كنند، يعنى اهداف جامعه را مردود بشمارند كه اين هم به دليل انكار ارزش‌هاى جامعه نوعى كجروى به شمار مى‌آيد، و يا در خود احساس ناكامى و شكست و سركوب كنند و مأيوس گردند كه اين هم نوعى ديگر از كجروى است. همچنين، يا اهداف و وسايل مورد پذيرش كسب موفقيت را در آن جامعه انكار كنند و منزوى گردند، و يا ارزش‌هاى جديدى را اعلام كنند و به اصطلاح در پى ايجاد انقلاب باشند كه صد البته اين افراد نيز از طرفداران ارزش‌هاى موجود، كجرو شمرده مى‌شوند.

رابرت مرتن با بيان اين نظر، در واقع علت اصلى انواع كجروى‌ها را، در ساخت جامعه جست و جو مى‌كند؛ زيرا اين جامعه، دچار نابسامانى اجتماعى (آنومى) شده است و ارزش‌ها و هنجارهايى را به فرد القا مى‌كند كه با هم قابل جمع نيستند و فرد مجبور است يكى را انكار كند و دچار نابهنجارى و كجروى شود.