و از آن حضرت، روايت كرده كه فرمود: اگر جماعتى بندگىِ خداى تعالى بكنند و دانند كه شريك ندارد، و نماز به جاى آورند و زكات دهند و حج كنند و روزه ماه رمضان بگيرند و بعد از اينها چيزى را كه خداى تعالى يا حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرموده باشند، گويند كه: «كاش، غير از اين فرموده بودند!» يا اين معنى را در دل خود يابند، از جمله مشركين خواهند بود. بعد از آن، اين آيه را تلاوت فرمود كه: «فَلا وَ رَبِّكَ لا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيما شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً»؛[1] يعنى: به خداى تو قسم كه به صفت ايمان، موصوف نمى‌شوند تا وقتى كه تو را حاكم سازند در امرى كه در آن، نزاع داشته باشند در ميانه خود، و بعد از آن كه حكم كنى ميانه ايشان، از آن حكم، هيچ نوع دل‌تنگى در نفس خود نيابند و تسليم كنند و راضى شوند به امر تو از روى انقياد و تسليم تام. پس حضرت فرمود كه: بر شما باد به تسليم![2] و از آن حضرت، روايت كرده كه فرمود: مردمان، مأمورند به شناختن ما و رجوع در احكام به سوى ما و تسليم و انقياد، مر امر ما را. بعد از آن فرمود كه: اگر روزه بدارند و نماز بگزارند و گواهى دهند كه «لا إلهَ إلَّااللَّه» و در نفس خود قرار دهند كه رجوع به سوى ما نكنند، به سبب اين، از جمله مشركين خواهند بود.[3] و دلالت مى‌كند بر آن كه شرك، از جمله كبائر است، قول الهى كه فرموده: «إِنَّهُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النَّارُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ»؛[4] يعنى: به تحقيق كه كسى كه شرك به خداى- عزَّ و جلَّ- مى‌آورد، خداى تعالى، بهشت را البتّه بر او حرام كرده و مسكن او، آتش جهنّم خواهد بود؛ و ظالمان را مددكارى نيست.

[ريا]

و از جمله انواع شرك، چنانچه از احاديث ظاهر مى‌شود، رياست و ريا، دو قِسم است: يكى آن كه كسى عبادتى را به جا آورد از براى آن كه مردم ببينند و بشنوند و رضاى الهى، مطلقاً منظور نباشد؛ و ديگر، رضاى الهى و ديدن مردم، هر دو منظور باشد.

و محمّد بن يعقوب كلينى رحمه الله از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود:

خداى- عزَّ و جلَّ- مى‌فرمايد كه: من، از همه شريكى بهترم. كسى كه ديگرى را در عمل خود با

[1]. سوره نساء، آيه 65.

[2]. همان، ص 398، ح 6.

[3]. همان، ح 5.

[4]. سوره مائده، آيه 72.