سه. ديدگاه ها در باره اهداف قيام امام حسين عليه السلام

در دوران معاصر ، اين مسئله كه انگيزه قيام حسينى چه بوده به صورت جدّى مورد گفتگو و بحث ، قرار گرفته و نوشته هاى فراوانى در اين زمينه ، به نگارش در آمده و ديدگاه ها و اقوال مختلفى در خصوص تبيين اهداف قيام امام حسين عليه السلام ارائه شده كه در حقيقتْ به چهار نظريه ، بر مى گردد: 1 . نظريه شهادت طلبى ؛ 2 . نظريه تشكيل حكومت ؛ 3 . نظريه حفظ جان ؛ 4 . نظريه جمع بين دو نظريه اوّل و دوم ، يعنى شهادت طلبى و تشكيل حكومت . مفاد سه ديدگاه اوّل ، روشن است ؛ امّا ديدگاه چهارم ، با توجّه به مبانى كلامى شيعه در اعتقاد به آگاهى امام عليه السلام از شهادت خويش ، از يك سو، و سخنان امام عليه السلام و شواهد تاريخى در كوشش براى براندازى حكومت يزيد و تشكيل حكومت اسلامى ، از سوى ديگر ، شكل گرفته است و صاحبان اين ديدگاه ، خواسته اند تا ميان اين دو حقيقت ، جمع كنند. اين جمع ها در چهار شكل ، خود را نشان داده است : 1 . مرحله اى كردن قصد : ابتدا ، قصد تشكيل حكومت و در ادامه ، قصد شهادت (رأى استاد مطهّرى) ؛ 2 . قصد مستقيم و غير مستقيم (رأى علّامه عسكرى) ؛ 3 . تشكيل حكومت با علمِ به شهادت (رأى آية اللّه استادى) ؛ 4 . جنبه ظاهرى و باطنى (رأى آية اللّه فاضل و اشراقى) . اينك نگاهى اجمالى به اين نظريه ها مى افكنيم :

1. نظريه شهادت طلبى

از نظريه شهادت ، [1] تا به حال، چند تفسير شده است كه گر چه برخى از آنها ممكن