بدعت ، در قرآن و حديث

در قرآن كريم ، واژه «بدع» و مشتقّات آن ، چهار بار به كار رفته است : دوبار به صورت «بديع» ،[1] به معناى مُبدع در مورد خداوند متعال ، و يك بار با واژه «بِدع» [2] در باره پيامبر صلى الله عليه و آله ، و يك بار با واژه «ابتداع» [3] در مورد نصارا ، استعمال شده است . گفتنى است كه در سه مورد نخست ، معناى لغوى بدعت ، مراد است ؛ امّا در مورد چهارم ، يعنى آيه 27 سوره حديد ، دو نظر وجود دارد : يكى اين كه در بدعتِ اصطلاحى و محرَّم ، استعمال شده است ؛ [4] و نظر ديگر اين كه در معناى لغوى بدعت ، به كار رفته است . [5] ليكن آيات مختلفى ، بر اين معنا تأكيد دارند كه احكام و قواعد دين ، توقيفى هستند و بايد از سوى خداوند متعال ، مشخّص شوند و هيچ كس حق ندارد آنها را تغيير دهد يا كم و زياد كند ، و هر گونه نوآورى در اصول و يا فروع دين ، ممنوع است . [6]