باشيد . اين سخن ، بدين معناست كه اهل كوفه نيز مانند همه انسان ها ، همواره در معرض آزمون الهى و لغزش قرار دارند و اين فضيلت ها ، تنها در صورتى كه در دفاع از آرمان هاى اسلامى استقامت داشته باشند ، برايشان پايدار خواهد بود .

چهار . كانون مبارزه با حكومت شام

نقش تعيين كننده كوفيان در فتوحات اسلامى و درگيرى آنها با حكومت ستمگر شام ، بويژه در دوران حكومت امام على عليه السلام ، ايجاب مى كرد تا طبعا رضايت ندهند كه شام ، مركز خلافت و تصميم گيرى در جهان اسلام باشد . لذا در طول حكومت اُمَوى ، كوفه ، كانون مبارزه و مخالفت با حكومت اُمَوى شام بود و در اين راه ، بيشترين كشته ، زندانى و تبعيدى را داد . معاويه ، خود به اين حقيقت ، اعتراف داشت . وى در وصيّت خود به فرزندش يزيد ، گفته است : در باره عراقى ها ، به هوش باش كه هرگز ، تو را دوست نمى دارند و خيرخواه تو نيستند ؛ امّا تا جايى كه ممكن است و در توان توست ، با آنها مدارا كن و اگر هرروزه ، خواهان بركنار كردن كارگزارى هستند ، اين كار را انجام بده ، كه بركنار كردن يك كارگزار ، آسان تر و سبُك تر از اين است كه صد هزار شمشير بر ضدّ تو بكِشند. [1] زياد بن ابيه ، در دورانى كه از طرف معاويه به حكومت كوفه گمارده شد ، علاوه بر كشتن [2] و زندانى كردن بسيارى از مبارزان و تبعيد بسيارى از آنان به شام و ساير شهرها ، [3] بر پايه برخى از گزارش ها ، تنها پنجاه هزار نفر را از كوفه و بصره به سوى