فصل سوم : اهمّيت و آداب روز عاشورا

3 / 1

بزرگى مصيبت عاشورا

2752.علل الشرائع ـ به نقل از عبد اللّه بن فضل هاشمى ـ: به امام صادق عليه السلام گفتم : اى پسر پيامبر خدا ! چه طور روز عاشورا، روز ماتم و اندوه و بى تابى و گريه شد ؛ ولى روز رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله و روز درگذشت فاطمه عليهاالسلام و روز شهادت امير مؤمنان عليه السلام و روز كشته شدن امام حسن عليه السلام با زهر ، چنين نشد؟ فرمود: «روز [شهادت] حسين عليه السلام ، مصيبتى بزرگ تر از ديگر روزها دارد. اين ، از آن روست كه اصحاب كسا ـ كه گرامى ترينِ مردمان در پيشگاه خداى متعال اند ـ، پنج تن بودند . وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله از ميان آنان رفت، امير مؤمنان، فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام بودند و آنها براى مردم ، مايه تسليت و دل خوشى بودند . نيز هنگامى كه فاطمه عليهاالسلامدر گذشت، دلدارى و تسلّىِ مردم ، با امير مؤمنان و حسن و حسين عليهم السلام بود . همچنين زمانى كه امير مؤمنان عليه السلام در گذشت، مردم با حسن عليه السلام و حسين عليه السلام ، آرامش و تسكين مى يافتند . نيز وقتى حسن عليه السلام در گذشت، حسين عليه السلام براى مردم، مايه دلدارى و تسلّى بود ؛ ولى زمانى كه حسين عليه السلام كشته شد، هيچ كس از اصحاب كسا باقى نبود كه مردم ، با او دلدارى و تسكين پيدا كنند. بنا بر اين، رفتن حسين عليه السلام ، به مثابه رفتن همه آنها بود، همان گونه كه بودن ايشان ، به مثابه بودن همه آنها بود. به اين جهت ، روز كشته شدن حسين عليه السلام ، بزرگ ترين مصيبت بود». به امام عليه السلام گفتم : اى پسر پيامبر خدا ! چرا على بن الحسين (امام زين العابدين) عليه السلام همچون پدرانش كه براى مردم ، مايه دلدارى و تسلّى بودند، مايه دلدارى و تسلّى نبود؟ امام عليه السلام فرمود: «آرى ؛ على بن الحسين عليه السلام ، سَرور عبادت پيشگان، و پيشوا و حجّت خدا بر خلق پس از پدرانش بود ؛ ولى پيامبر صلى الله عليه و آله را نديده بود و از ايشان، چيزى نشنيده بود و علم و ميراثش به واسطه پدرش و جدّش از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بود، در حالى كه امير مؤمنان، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام در موقعيت هاى گوناگون با پيامبر صلى الله عليه و آله ديده شده بودند و هر گاه مردم به يكى از آنها نظر مى كردند ، به ياد موقعيت او با پيامبر صلى الله عليه و آله مى افتادند و به ياد گفته پيامبر خدا با او و آنچه در باره او فرموده بود ، مى افتادند . وقتى همه آنان در گذشتند، مردم ، ديدارِ گراميان در پيشگاه خدا را از دست دادند و از دست دادن هر يك از آنان، به منزله از دست دادن همه آنها نبود، بجز از دست دادن حسين عليه السلام ؛ زيرا وى ، آخرين نفرِ آنان بود . از اين رو، روز [كشته شدن] او، بزرگ ترين روز ماتم شد» . گفتم : اى پسر پيامبر خدا ! پس چگونه عامّه مردم ، روز عاشورا را روز بركت دانستند؟ ايشان گريست و فرمود: «وقتى حسين عليه السلام كشته شد، مردم شام، با جعل اخبار، به يزيد ، تقرّب جستند و براى آن از اموال عمومى، جايزه دريافت نمودند و از جمله چيزهايى كه برايش جعل كردند ، [فضائل] روز عاشورا بود كه آن را روزى مبارك معرّفى كردند تا مردم در آن ، به جاى زارى و گريه و ماتم و اندوه، شادى و خوش حالى و خجستگى و آمادگى نشاط داشته باشند. خداوند ، ميان آنان و ما داورى كند!» .