چشيده است. در اين شرايط حق دارد بگويد: «اَسْتَغْفِرُ اللّه».[1]

مسلماً آنچه پيشواى پرهيزكاران در اين روايت به عنوان شرايط توبه بيان فرموده اند، از آنِ توبه كاران والا مقام است كه در كوى صدّيقين و علّيّين گام نهاده اند، وگرنه در پذيرفته شدن توبه انسانهاى معمولى، برخى از اين شرايط مانند آب كردن گوشت حرام قطعاً لازم نيست.

12. توبه از كردارهاى جاهلانه

در برخى از آيات، اعمالى قابل توبه معرفى شده است كه از روى جهالت و نادانى از انسان سر بزند. اينك آيات مربوط به اين مطلب را از نظر مى گذرانيم:

1. (إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَة ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَريب فَأُولئِكَ يَتُوبُ اللّهُ عَلَيْهِمْ وَكانَ اللّهُ عَليماً حَكيماً) .[2]

«پذيرش توبه بر خدا است، نسبت به كسانى كه از روى «جهالت» كار زشت انجام مى دهند، آنگاه به زودى توبه مى كنند. آنان كسانى هستند كه خدا با رحمت و كرم، به سوى آنان توجه مى كند، وخدا دانا وحكيم است».

2.(كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءً بِجَهالَة ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ) .[3]

«پروردگارتان بر خويشتن رحمت بربندگان را نوشته است، كه هر كس از روى نادانى كار زشتى انجام دهد، سپس توبه نمايد و خود را اصلاح كند (خدا توبه او