و بدكاران در آنجا به سزاى اعمال خود برسند و اين كار پس از برپايى قيامت انجام مى گيرد بنابراين آفرينش آنها قبل از قيامت عبث خواهد بود.

پاسخ

درباره اين نوع استدلال بايد اين جمله را گفت:«كه مستدل به عقل وخرد بيش ازحد، بها داده، و عدم درك مصلحت را به جاى نبود آن فرض كرده است هرگز براى ما همه جوانب مسأله روشن نيست وشايد در آفرينش آن مصلحت باشد كه از درك ما بيرون است».

گذشته از اين آماده كردن يك چنين مكان نعمت و يا نقمت در روح انسان مطيع تأثير شگرفى مى گذارد و او را به اطاعت و پيروى از تعاليم الهى بيشتر سوق مى دهد و به يك معنى در لطف الهى نسبت به بندگان تأثير بسزايى دارد(لطف مقرب نه لطف محصل).[1]

جايگاه بهشت و دوزخ

هرگاه بهشت و دوزخ را مخلوق كنونى بدانيم، بحثى به نام جايگاه آن دو مطرح مى شود و انسان حق دارد كه از وحى سؤال كند جايگاه اين دو مخلوق كجا است؟

پاسخ

آيه نخست كه با آن بر مخلوق بودن بهشت استدلال شد، جايگاه آن را