«هنگامى كه درياها شكافته شوند (حايل ميان آبهاى شور و شيرين برداشته شده و همه يك دريا گردند).

مرحوم طبرسى در تفسير واژه«فجر» و«سجر» روى معنى برداشته شدن مرزها و انباشته شدن آبها روى يكديگر و در نتيجه پر شدن درياها تكيه كرده است.[1]

تفسير وى از معانى ديگرى كه ديگران برگزيده اند، صحيح تر به نظر مى رسد و شاهد بر آن اين است كه قرآن از ويژگى هاى كنونى درياها اين مطلب را بيان كرده است كه ميان درياها نوعى مرزبندى شده، آبهاى شور از شيرين جدا گرديده و به يكديگر آميخته نمى شوند چنان كه مى فرمايد:

(...هُوَ الَّذِى مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَهذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُما بَرْزَخاً وَحِجْراً مَحْجُوراً) .[2]

«او است آفريدگارى كه دو درياى شور و شيرين را به هم درآميخت(مجاور يكديگر قرار داد) و ميان آن دو حايل ايجاد كرد كه به يكديگر مخلوط نگردند».

به قرينه اين كه در ذيل آيه مى فرمايد:(وَجَعَلَ بَيْنَهُما بَرْزَخاً)معلوم مى شود كه مقصود از«مرج» آميختگى آن دو نيست، بلكه تقارن مكانى و تلاقى آنها است. بر اين مطلب گواهى مى دهد آيه ديگر كه مى فرمايد:

(مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيانِ* بَيْنَهُما بَرْزَخٌ لا يَبْغِيانِ).[3]

«دو درياى شور و شيرين را به هم درآميخت، آن دو با يكديگر تلاقى مى كنند و