3. سليمان جعفرى از امام هشتم (عليه السلام) نقل مى كند كه به او فرمود:«مشيت و اراده از صفات افعال است آن كس كه مى انديشد خدا پيوسته مريد و خواستار بود او موحد نيست».

اجمال [1]سخن اين كه سؤال كنندگان در اين روايات از اراده اى سؤال مى كردند كه به عزم به فعل تفسير مى شود، و مسلماً چنين تفسيرى از اراده جدا از مراد نخواهد بود و اگر امام مى فرمود: صفت ذات است، به دنبال آن، قديم بودن جهان در ذهن آنان وارد مى شد كه دفع آن به اين زوديها امكان پذيرنبود از اين جهت براى سوزندان ريشه تمام شبهات مى فرمايد: اراده خدا ايجاد او است.

اشكال سوم: اراده قابل نفى و اثبات است

سومين اشكال در راه صفت ذاتى شمردن اراده اين است كه صفت ذاتى چيزى است كه پيوسته از نظر نسبت يكنواخت مى باشد و نفى و اثبات نمى پذيرد. و هرچه كه نفى و اثبات پذير شد از صفات فعل است، مانند: عطا مى كند و عطا نمى كند و اراده نيز مانند عطا نفى پذير است، چنان كه مى فرمايد:(... يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ اليُسْرَوَ لا يُريدُ بِكُمُ العُسْر)... (بقره/185).

پاسخ اين استدلال روشن است، اراده اى كه به آن نفى واثبات وارد مى شود، همان اراده در مقام فعل است به معنى ايجاد، ولى اراده به معنى اختيار كه كمال اراده است، نفى و اثبات نمى پذيرد.

صدر المتألهين از اين اشكال پاسخ ديگرى گفته است: و آن اين كه آنچه كه نفى و اثبات مى پذيرد، اراده عدديه جزئيه است، و مسلماً چنين اراده صفت فعل مى باشد. و امّا اصل اراده بسيط حق و اين كه خدا فاعل مريد