اسماء و صفات خدا در قرآن

حرف «ج»

اسم بيست و چهارم: الجبّار

اين لفظ در قرآن در ده مورد وارد شده، فقط در يك جا وصف خدا است، چنان كه مى فرمايد:

(...اَلْمَلِكُ القُدُّوس السَّلامُ المُؤْمِنُ المُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الجَبّارُ المُتَكَبِّرُ سُبحانَ اللّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ)(حشر/23)

«او است فرمانرواى پيراسته، سلامتى و ايمنى بخش، مراقب و نگهبان، غالب و مقتدر، برتر و بزرگوار، منزه است از آنچه كه شرك مىورزند».

لفظ «جبار» از واژه هايى است كه هرگاه وصف خدا قرار گيرد، مفيد مدح و ستايش است; اگر به انسان نسبت داده شود، مفيد ذم مى باشد، مثلاً در غير خدا مى فرمايد:

(...كَذلِكَ يَطْبَعُ اللّه عَلى كُلّ قَلب مُتَكبّر جَبّار).(غافر/35)

«خدا بر قلب هر متكبر گردنكش مهر مى زند».

و نيز مى فرمايد:

(...وَ عَصَوا رُسُله واتّبعوا أَمْر كلّ جَبّار عَنيد).(هود/59)

«رسولان خدا را نافرمانى كردند و از فرمان هر گردنكش حق ناپذيرى پيروى كردند».

رازى مى گويد:«جبار» به آن موجود بلندى مى گويند كه خارج از دسترس باشد، ولذا نخل بلند را "نخل جبار "مى نامند، و به همين مناسبت قومى كه سركش بوده و متواضع نباشند، جبار مى گويند; چنان كه مى فرمايد:(إِنّ فيها