صورت جزئى آن[1] هر چند راست است ولى فاقد شرط عموم وكليت مى باشد. صورت صحيح مثالى كه ارانى آورده چنين است:

«انگليسى سفيدپوست است; هر سفيدپوست دشمن سياه پوست است; پس انگليسى دشمن سياه پوست است»

همان طور كه ملاحظه مى كنيد، قضيه دوم (هر سفيدپوست، دشمن سياه پوست است) به صورت كلى و به عنوان يك اصل عام و فراگير دروغ است، زيرا مسلمانان سفيد پوست، نسبت به سياه پوستان هيچگونه عناد ودشمنى يى نداشته بلكه از دوستان آنانند(حتى در ميان انگليسيهاى آزاد، و انساندوست نيز مى توان تعداد قابل ملاحظه اى را يافت كه فاقد كينه نژادى نسبت به سياه پوستان بوده ومخالف تبعيض نژادى هستند)بنابراين، چنين قياسى از لحاظ منطقى عقيم و نادرست بوده و نازايى و بى نتيجگى آن نيز به علت خللى است كه در ماده استدلال وجود دارد، نه به اين علت كه تضاد منطقى و فلسفى قابل جمع است! يا به علل ديگر.

گفت شيخا ورد خوب آورده اى *** ليك سوراخ دعا گم كرده اى!

در اينجا از اطاله سخن پوزش مى طلبيم و خاطر نشان مى سازيم كه اين ايدئولوگ پيشتاز وطنى از منطق و فلسفه شرق كوچكترين اطلاعى نداشته است ولى در برابر، از آنچنان شهامت! و شجاعتى بهره مند بود كه مى توانست بى پروا انتقاد كند، و در حقيقت، تهور و بيباكى او، جبرانگر بى اطلاعى مفرط او بود! حكايت او حكايت كسى بود كه در تاريكى دم شير را به بازى گرفت، ولى فرصت درك روشنايى را نيافت تا از هول كارى كه كرده است بيهوش گردد!