responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فلسفه اسلامى و اصول ديالك تيك نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر    جلد : 1  صفحه : 262

«اين» مى گويند، اين است كه جسم بتدريج مكان و جايگاه خود را عوض كند و به تعبير علمى تر: آن حالت و نستبى كه ميان جسم و «مكان» برقرار است بتدريج عوض ودگرگون گردد. توده مردم از شنيدن نام حركت غالباً به ياد اين نوع از حركت يا حركت وضعى كه بعداً خواهيم گفت مى افتند. حركت انسان در راه و يا حركت وسائل نقلى در خيابان، همگى از قبيل حركت در مكان و به تعبير صحيحتر: حركت در مقوله «أين» است.

مقصود از حركت در «وضع» نيز اين است كه جسم جاى خود را عوض نكند و نسبت او با خارج از خود، پيوسته در حال دگرگونى باشد، مانند حركت زمين به دور خود، حركت سنگ رويين آسياب به دور ميله آن، حركت پروانه ماشين بر گرد محور خويش، وحركت الكترونها به دور پروتونها. كليه حركتهاى مكانيكى، از مقوله حركت در مكان و يا وضع بيرون نيستند.

اعراض منحصر به اين چهار نوع نيستند، بلكه در جهان ماده، يك رشته اعراض ديگرى داريم كه در فلسفه اسلامى از آنها بحث شده ولى حركت در آنها مجاز شمرده نشده است.[1]


[1] اعراض باقيمانده عبارتند از:

[1] فعل: تأثير و اثر گذاردن.

[2] انفعال: اثر پذيرى،

[3] متى: زمان قرار گيرى جسم.

[4] اضافه: انتساب: مانند پدرى و فرزندى،

[5] جده: حالتى كه انسان از پوشيدن لباس پيدا مى كند.

امّا چرا آنان حركت در اين پنج عرض را جايز نمى دانستند، خود بحث دامنه دارى دارد كه فعلاً برا ى ما مطرح نيست. به اسفار، ج3، ص 186، مراجعه گردد. هر چند بنابر حركت در جوهر، تمام اعراض به دنبال حركت درونى مشمول قانون حركت خواهند بود و هر نوع اشكال تراشى در مورد شمول حركت به اين گونه از اعراض، اساس و پايه صحيحى ندارند، هر چند حكيم سبزوارى در شرح منظومه، ص 241ـ 242، اين اشكالات را با اهميت تلقى كرده است.

نام کتاب : فلسفه اسلامى و اصول ديالك تيك نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر    جلد : 1  صفحه : 262
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست