10. آيا مجموع جهان سراپا زنده و آگاه، و بينا و شنوا است، يا آنكه مجموع جهان مرده و فاقد هرگونه شعور مى باشد ووجود انسان آگاه و يا جاندار در آن، جنبه استثنايى دارد؟

11. آيا مجموع جهان، موجودى واحد بوده و از وحدت حقيقى برخوردار است، يا شامل يك رشته موجودات پراكنده است كه از سر تصادف در كنار هم قرار گرفته اند؟

12. تقسيم موجود به «واجب الوجود» و «ممكن الوجود» چگونه است؟

اين مسائل و مشابه آنها، كه كلى ترين مسائل مربوط به هستى شناسى را تشكيل مى دهد، در هيچ علمى مطرح نبوده وهيچ يك از علوم را ياراى پاسخ دادن به آنها نيست. علوم و مباحث علمى، از جنبه هاى گوناگونى محدوديت دارند و به علت همين محدوديتها، امكان ورود به اقيانوس بيكرانه اين مباحث براى آنها وجود ندارد.

شرح و توضيح اين محدوديت، موضوع گفتار آتى ماست.