گذشته و آينده منقسم مى گردد، و چيزى كه در آن يافت نمى شود «حال» و «بقاء» است. اصولاً سنخ يك موجود تدريجى كه داراى كشش و امتداد است داراى چنين خصلتى است وهيچ گونه معيت در اجزاى آن ديده نمى شود. انگشت روى هر جزئى بگذاريد فوراً دو نيم شده، نيمى از آن در گذشته ونيمى ديگر در آينده قرار دارد، و اگر غير از اين بود، موجود، سيّال و تدريجى نمى شد.

از آنجا كه در تجزيه اجزاى حركت، تقارن و معيت اجزاى ديده نمى شود، بلكه در هر جزئى عدم جزء ديگر مشاهده مى گردد، لذا مى گويند در حركت، وجود و عدم به هم آميخته شده اند، وچنانچه در گذشته يادآور شديم، چنين عدمى نقيض وجود نيست تا از آميختگى آن، «جمع نقيضين» لازم آيد، بلكه جمع نقيضين اين است كه وجود هر چيزى با عدم خودش جمع گردد نه با عدم چيز ديگر.

هگل ونظريه مثلث خلقت

پدر ديالكتيك، مثلث تز، آنتى تز و سنتز را قانون كلى در موارد زير مى داند:

1. تفكر و انديشه،

2. در تحولات طبيعت،

3. در داستان خلقت جهان،

پيرامون دوموضوع نخست، قبلاً به گونه اى سخن گفتيم، اكنون وقت آن رسيده است كه از نحوه حكومت مثلث در موضوع خلقت وصدور جهان از