وجودتقابل ميان چشم ومرئى است ولازمه وجود تقابل ميان ديده و ذات اقدس الهيجسم وياعرض بودن خداست، زيرا در غير اين دو صورت تقابل تحقق نمى پذيرد.

قاضى عبد الجبار پس از نقل اين دليل، مى گويد: قائلان به جواز رؤيت، مى گويند: خدا در روز رستاخيز با حس ششم ديده مى شود وچنين رؤيتى نياز به مقابله ندارد، سپس از اين گفتار چنين پاسخ مى دهد: اگر حس ششم مجوز رؤيت گردد، بايد مجوز لمس كردن وچشيدن وبوييدن خدا با حسهاى هفتم وهشتم و نهم نيز باشد.[1]

شايسته بود كه قاضى استدلال طرف را به گونه ديگر پاسخ بگويد و ياد آور شود كه محور بحث ميان مجوز ونافى، رؤيت با همين حس بينايى است كه يكى از حواس پنجگانه انسان به شمار مى رود ورؤيت با حس خارج از اين محدوده فرضيه اى است كه نه واقعيت آن روشن ونه محور نفى واثبات است.

ونيز شايسته بود كه قاضى استدلال عقلى را به صورت ديگر نيز مطرح كند وآن اينكه: آيا همه ذات، متعلق رؤيت قرار مى گيرد يا برخى از آن در صورت نخست خدا محاط ومحدود بوده وممكن بر واجب احاطه پيدا خواهد كرد، در حالى كه عقل ونقل خدا را محيط بر همه چيز معرفى مى كند، چنانكه مى فرمايد: (وكان اللّه بكل شيء محيطاً) (نساء/126) در صورت دوم خدا مركب از اجزايى خواهد بود كه قسمتى از آن مرئى بوده وقسمت ديگر از قلمرو رؤيت بيرون خواهد بود.

دلايل نقلى مسأله

1ـ از ميان دلايل نقلى، گواه بر امتناع رؤيت همان گفتار خداست كه