ثمرات اصل نخست: توحيد

2

توحيد وصفات خبريه خدا

توحيد نخستين اصل از اصول پنجگانه معتزله است ويكى از شاخه هاى آن تنزيهخدا از تجسم وتشبيهات است كه با صفات«خبرى» (صفاتى كه خدا از آن در قرآن خبر داده است) رابطه تنگاتنگ دارد.آنان صفات خدا را به دو قسم تقسيم مى كنند:

1ـ صفات ذاتى مانند علم وقدرت كه عقل به وجود آنها در خدا هادى وراهنماست.

2ـ صفاتى كه آيات واحاديث ازآنها خبر داده اند، مانند «وجه اللّه»، «يد اللّه»، واگر در قرآن وسنت وارد نشده بود، خرد به آنها راهى نداشت.

توحيد در نزد معتزله، معنى جامعى دارد يعنى «تنزيه» ويكى از شاخه هاى تنزيه اين است كه اين صفات به گونه اى تفسير شوند كه مايه تجسيم وتشبيه نگردند واين بخش از صفات پيوسته مايه نزاع وگفتگو ميان آنان وگروه اهل حديث و سپس اشاعره بوده ومى باشد. معتزله ميگويند خدا بالاتر و برتر ازجسم وجسمانيات وماده وماديات است. بنابر اين، اين صفات خبرى را نمى توان به همان معنى لغوى بر خدا حمل كرد واو را با آنها توصيف كرد وگفت:خدا صورتى ودستى دارد، در حالى كه مخالفان آنان سعى وكوشش دارند كه در توصيف خدا با آنها