فرقه ماتريديه

از روزى كه مسائل كلامى در محيط اسلامى به صورت ساده مطرح گرديد، در ميان مسلمانان دو گروه پديد آمد.

1ـ گروه اهل حديث كه آنان را «حشويه» و «سلفيه» و «حنابله» مى نامند. اين گروه كليه عقايد خود را از ظواهر آيات، وقسمت اعظم آنرا از حديث مى گيرند، وبراى عقل و خرد ارزشى قائل نمى باشند، و اگر در ميان اين گروه عقايدى مانند تشبيه وتجسيم وجبر وحكومت قضاو قدر بر افعال اختيارى انسان پديد آمد، و يا بر رؤيت خدا در روز رستاخيز اصرار مىورزند، در اثر احاديثى است كه در ميان آنان منتشر شد، وغالباً اثر انگشت احبار يهود وراهبان نصارى در آنها ديده مى شود، تا آنجا كه به قديم بودن كلام خدا(قرآن) قائل شدند، بسان يهوديان كه تورات را قديم ويا مسيحيان كه مسيح را ازلى مى دانند، وآنان نيز قرآن را قديم وازلى دانستند.

2ـ گروه معتزله كه به عقل وخرد بها وارزش داده، حديثو روايتى را كه با حكم خرد مخالف باشد، طرد مى نمايند وعقايد خود را از نصوص قطعى كتاب وسنت وحكم خرد ميگيرند.

چيزى كه بر آنها خرده مى گيرند اين است كه به عقل بيش از حد، بها بخشيده اند وچه بسا نصوص فراوانى كه در شريعت مقدس آمده، به خاطر انديشه مخالفت آن باعقل، به كنار ميگذارند.