زشت كارهاى گذشته خود را عقيم و بى اثر سازند، از اين جهت حزم و احتياط را از دست نمى دهد و از داورى قطعى خوددارى مى نمايد.

آيا اهل كتاب حقّ آباد كردن مساجد را دارند يا نه؟

در آيه مورد بحث، حقّ آباد كردن مسجد از مشركان سلب شده، ولى سخنى از اهل كتاب به ميان نيامده است. اكنون اين پرسش پيش مى آيد كه آيا اهل كتاب چنين حقّى را دارند يا نه؟ در پاسخ مى توان گفت: براى آنان نيز چنين حقى ثابت نيست; زيرا بر فرض اين كه آنان به خدا و روز بازپسين ايمان داشته باشند ولى به يقين دو ركن عظيم اسلامى را، كه در آيه وارد شده است، به پا نمى دارند; يعنى نماز نمى خوانند و زكات نمى پردازند، گذشته بر اين، قرآن براى ايمان آنان ارزشى قائل نشده است آن جا كه مى فرمايد:

(قاتِلُوا الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلاَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَلاَ يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَلاَ يَدينُونَ دِينَ الحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ).[1]

«با كسانى از اهل كتاب كه به خدا و روز ديگر ايمان ندارند و آن چه را خدا و پيامبر او تحريم كرده است حرام نمى شمارند و از دين حق پيروى نمى كنند، نبرد كنيد».

ارزيابى كارها

آيا ارزش هر كارى در گرو مقدار وقتى است كه در انجام آن صرف مى شود، يا اين كه ارزش هر كارى در گرو نتيجه اى است كه از آن كار به دست مى آيد. از اين دو نظر، كدام يك صحيح تر است؟